نکات مهم برای افزایش شیر مادر

نکات مهم برای افزایش شیر مادر:

شیر مادر مفیدترین ماده غذایی برای نوزادان است که می‌تواند به محافظت از نوزاد در برابر انواع بیماری‌ها کمک کند. نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند به میزان کمتری به آسم، چاقی، دیابت نوع ۱ و سندرم مرگ ناگهانی نوزادان (SIDS) مبتلا می‌شوند. اما ممکن است بعضی از مادران شیر کافی نداشته‌باشند. خوشبختانه راه‌های طبیعی و خانگی برای افزایش شیر مادر وجود دارد که در این مطلب به آنها می‌پردازیم با لوکس بیبی همراه باشید.

دلایل کاهش تولید شیر مادر

ترشح شیر مادر پاسخی طبیعی به تغییرات هورمونی و تحریکات فیزیکی است که با هدف تغذیه نوزاد و محافظت از او طراحی شده است. با‌این‌حال، برخی مادران به دلایل مختلف با مشکل تولید ناکافی شیر مواجه می‌شوند. این دلایل شامل موارد زیر است:

• خونریزی بیش از حد: خونریزی بیش از ۵۰۰ میلی‌لیتر طی زایمان یا باقی‌ماندن تکه‌هایی از جفت در رحم می‌تواند شروع تولید شیر (که معمولاً حدود سه روز پس از زایمان رخ می‌دهد) را به تأخیر بیندازد.

• اختلالات هورمونی: شرایطی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، مشکلات تیروئید یا کاهش سطح هورمون‌های پرولاکتین و اکسی‌توسین از عوامل کلیدی در کاهش تولید شیر به شمار می‌روند.

• هیپوپلازی پستان: هیپوپلازی پستان یک بیماری نادر است که در آن بافت غددی مسئول تولید شیر در سینه به‌اندازه کافی وجود ندارد. این بیماری می‌تواند مانع از تولید کافی شیر مادر شود.

• سابقه جراحی‌ سینه: اگرچه بسیاری از مادرانی که تحت جراحی سینه قرار گرفته‌اند می‌توانند شیردهی کنند، اما در برخی موارد این جراحی‌ می‌تواند بر میزان تولید شیر مادر تأثیر بگذارد.

• احتباس جفت: باقی‌ماندن تکه‌هایی از جفت در رحم پس از زایمان می‌تواند تعادل هورمونی را به هم بزند و شروع تولید شیر را به تأخیر بیندازد.

• عوامل خارجی و روانی: استرس، اضطراب و خستگی می‌توانند بر سطح اکسی‌توسین تأثیر بگذارند و ترشح شیر را موقتاً کاهش دهند.

• مصرف برخی داروها: مصرف داروهایی مانند ضد احتقان‌ها، استروژن‌ها یا برخی داروهای ضدافسردگی ممکن است مانع از تولید شیر شوند.

• بیماری‌های زمینه‌ای: ابتلا به بیماری‌هایی چون دیابت، عفونت‌ها، تب، کم‌خونی یا سایر بیماری‌ها می‌تواند توانایی بدن برای تولید شیر را تحت‌تأثیر قرار دهد.

• سبک زندگی ناسالم: مصرف الکل، سیگار یا مواد‌ مخدر به طور مستقیم یا غیرمستقیم تولید شیر را کاهش می‌دهند.

• کمبود مواد مغذی: رژیم غذایی فاقد ویتامین‌هایی مانند D و B12 یا مواد معدنی چون آهن و منیزیم بر کیفیت و کمیت شیر اثر منفی می‌گذارد.

تاثیر نحوه شیردهی بر افزایش شیر مادر

شیردهی به نوزادان اثر مهمی بر افزایش شیر مادر دارد. نحوه شیردهی صحیح می‌تواند تولید شیر مادر را افزایش داده و کمک کند تا نیازهای رشدی و تغذیه‌ای او برطرف شود. به طور کلی، شیردهی مکیدنی و شیر دوشیدن با پمپ دو روش اصلی برای شیردهی به حساب می‌آیند. در شیردهی مکیدنی، نوزاد به طور مستقیم بر روی سینه مادر قرار می‌گیرد و خود به خود شروع به شیر خوردن می‌کند.

این روش دارای مزایای بسیاری است از جمله افزایش تولید شیر مادر، تنظیم ترشح هورمون‌ها و تقویت بینایی و صداشناسی نوزاد. از طرفی، شیر دوشیدن با استفاده از پمپاژ کننده شیر مادر و انتقال آن به نوزاد انجام می‌شود. این روش نیز در مواقعی که نوزاد نمی‌تواند به طور مستقیم از سینه مادر تغذیه شود اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت. در هر صورت، انتخاب روش شیردهی مناسب برای مادر و نوزاد بسیار مهم است تا بهترین نتیجه ممکن برای هر دو طرف به‌دست آید.

به عنوان مثال، پوزیشن فوتبالی (Football hold) یکی از موقعیت‌هایی است که می‌تواند موجب افزایش شیر در سینه هنگام شیردهی شود. برای انجام این پوزیشن، سر ریزدونه خود را نزدیک نوک پستان سمت راست خود قرار دهید و کمر و پاهای او را زیر دست راست خود نگه دارید. پشت سر و گردن نوزاد را به آرامی با کف دست راست خود نگه دارید.

یک بالش زیر بازوی راست می‌تواند به تحمل وزن کوچولویتان کمک کند. برای محافظت از کمر خود از خم شدن بر روی نوزاد خودداری نمایید.

از کجا بفهمیم که شیر مادر کافی است؟

یکی از مهم‌ترین نشانه‌ها برای درک اینکه به مقدار کافی به کودک شیر می‌دهید این است که فرزند شما ۸ تا ۱۶ بار در روز درخواست شیر می‌کند و این مقدار شیر به او احساس سیری و رفع گرسنگی می‌دهد. اگر فرزند شما همچنان بی‌تابی می‌کند و علائم سیری را در او مشاهده نمی‌کنید، احتمالا به‌اندازه کافی شیر نخورده است. موارد زیر نیز اطلاعات کافی و خوبی را در اختیارتان می‌گذارد:

• در برخی نوزادان ممکن است مکیدن انگشت دست را مشاهده کنید. مکیدن انگشت دست می‌تواند به دلیل گرسنگی یا استرس باشد.
• معمولا فرزند شما ۶ بار در روز خود را خیس می‌کند و حداقل یکبار در هر ۲۴ ساعت دفع مدفوع دارد. این مسئله به او کمک می‌کند تا بدن سالمی داشته‌باشد.
• هنگامی که فرزندتان شیر می‌خورد، مکیدن او را به خوبی احساس می‌کنید. صدای قلپ قلپ نوشیدن شیر از دهان کودک نشان‌دهنده‌ی این است که فرزند شما به اندازه‌ی کافی شیر می‌خورد و شیر شما کافی است.
• هنگامی که فرزند شما به خوبی شیر می‌خورد سینه‌های شما نرم‌تر به نظر می‌رسند و همین نشان‌دهنده‌ی این است که به اندازه‌ی کافی شیر دارید.
• وقتی دلبند خود را به خانه‌ی بهداشت یا پیش دکتر اطفال می‌برید، او را وزن می‌کند تا از میزان رشد کودک شما آگاه شود. توجه داشته‌باشید که یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های شیر کافی مادر این است که بچه وزن‌گیری خوبی داشته‌باشد و رشد او متوقف نشود. بعد از تولد وزن نوزاد کاهش پیدا می‌کند اما با یک شیردهی خوب و موثر، بعد از ۱۰ روز نوزاد به وزن اولیه‌ٰی خود باز می‌گردد که نشان‌دهنده‌ی شیر کافی مادر است.

سریع‌ترین راه های افزایش شیر مادر به صورت طبیعی

برای افزایش شیر مادر، روش‌های طبیعی موثری وجود دارد که می‌توانند کمک زیادی به این فرایند بکنند. راهکارهای زیر از روش‌های افزایش تولید شیر مادر به‌صورت طبیعی هستند:

شیردهی مکرر و به‌موقع

در ساعات اولیه بعد از تولد، شیری که از پستان مادر ترشح می‌شود آغوز نام دارد و مقوی و سرشار از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی برای کودک است. با شروع تغذیه کودک از پستان مادر، جریان شیر به‌سرعت زیاد می‌شود. هر چقدر نوزاد بیشتر سینه را بمکد و بیشتر شیر بخورد، تولید شیر نیز افزایش می یابد. یعنی مکیدن سینه توسط کودک یکی از مهم‌ترین راه های افزایش شیر مادر است.

دوشیدن شیر از نکات مهم برای افزایش شیر مادر

اگر تولید شیر مادر کافی نیست و نوزاد به‌اندازه کافی شیر نمی‌خورد، می‌توانید برای شیردهی از پمپ دستی یا برقی برای دوشیدن شیر استفاده کنید. این کار بدن را برای تولید شیر بیشتر تحریک می‌کند.

نوشیدن آب کافی

هیدراته بودن بدن مادر نقش مهمی در تولید شیر دارد. سعی کنید روزانه حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید و از مایعاتی مانند آب‌میوه‌های طبیعی یا دمنوش‌های گیاهی استفاده کنید.

مصرف غذاهای شیرافزا (گالاکتوگ‌ها)

مصرف برخی مواد غذایی می‌توانند به طور طبیعی برای افزایش شیر مادر مفید باشند. برای مثال، جو دوسر سرشار از فیبر و مواد مغذی است و می‌تواند تولید شیر را تقویت کند. همچنین، رازیانه و شنبلیله نیز به‌عنوان محرک تولید شیر شناخته می‌شوند.

تماس پوست با پوست

نگه‌داشتن نوزاد روی سینه (تماس مستقیم او با پوست) باعث ترشح اکسی‌توسین می‌شود و به خروج و تولید شیر کمک می‌کند.

خواب و استراحت کافی

کمبود خواب، خستگی و استرس تولید شیر را کاهش می‌دهند. از‌این‌رو آرامش مادر و استراحت در طول روز می‌تواند به بهبود سریع تولید شیر کمک کند.

ماساژ سینه‌ها قبل از شیردهی

ماساژ سینه سریعترین راه برای افزایش شیر مادر است. قبل یا حین شیردهی، سینه‌ها را به‌آرامی با دست یا روغن‌زیتون گرم ماساژ دهید تا مجاری شیر تحریک شده و جریان شیر بیشتر شود.

رژیم غذایی مغذی

مواد غذایی سرشار از پروتئین، املاح، مواد معدنی، چربی‌های سالم و کربوهیدرات‌ها انرژی لازم را برای تولید شیر تأمین می‌کنند.

شروع زودرس شیردهی از نکات مهم برای افزایش شیر مادر

شیردهی باید بلافاصله پس از زایمان آغاز شود. چرا که هرچه فاصله زمانی بین زایمان و شروع شیردهی کوتاه‌تر باشد، تولید شیر مادر افزایش یافته و جریان شیر زودتر برقرار می‌شود.

ندادن آب، آب‌قند و پستانک به نوزاد

یکی از راه‌های افزایش شیر مادر، شروع سریع تغذیه کودک با شیر مادر و مکیدن مداوم سینه است. اگر در این فاصله به کودک آب، آب‌قند و یا مواد دیگر بدهید، باعث می‌شود کودک سینه مادر را پس بزند و به دنبال آن شیر مادر هم کاهش خواهد یافت.

نکات مهم برای افزایش شیر مادر

تغذیه نقش کلیدی در افزایش تولید شیر مادر دارد. در دوران شیردهی، شما به حدود ۳۳۰ تا ۴۰۰ کالری اضافی در روز نیاز دارید تا انرژی و مواد مغذی لازم برای تولید شیر را تأمین کنید. برای دریافت این کالری‌ها، داشتن یک رژیم غذایی متعادل و مغذی که شامل انواع سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل، پروتئین‌ها و مقدار متعادلی چربی باشد، ضروری است. در ادامه فهرستی از بهترین غذاها و خوراکی‌های شیرافزا طبیعی آورده شده است:

• جو دوسر: جو دوسر سرشار از فیبر، آهن و انرژی است و به‌ طور طبیعی برای افزایش تولید شیر مادر توصیه می‌شود.

• رازیانه: دانه‌های رازیانه حاوی ترکیباتی هستند که سطح هورمون‌های شیردهی (مانند پرولاکتین) را افزایش می‌دهند.

• شنبلیله: یکی از شناخته‌شده‌ترین گیاهان شیرافزا شنبلیله است که مصرف دمنوش یا افزودن آن به غذا می‌تواند برای افزایش شیر مؤثر باشد.

• دلستر و مالت جو: دلستر یا نوشیدنی‌های مالت بدون الکل (مانند ماءالشعیر بدون الکل) به دلیل دارا بودن بتاگلوکان می‌توانند به افزایش تولید شیر کمک کنند. توجه داشته باشید که این نوشیدنی باید کاملاً بدون الکل باشد، زیرا مصرف الکل تولید شیر را کاهش می‌دهد.

• آجیل و مغزها: بادام، گردو و فندق سرشار از چربی‌های سالم و پروتئین هستند که انرژی لازم برای شیردهی را تأمین می‌کنند.

• سبزیجات با برگ سبز: اسفناج، کلم‌پیچ و گشنیز حاوی کلسیم، آهن و ویتامین‌هایی هستند که به تولید شیر کمک می‌کنند.

• حبوبات: عدس، نخود و لوبیا منابع عالی پروتئین و آهن هستند و برای تقویت بدن و تولید شیر مفید هستند.

• میوه: میوه‌هایی مانند موز، پرتقال و خرما برای هیدراتاسیون و تقویت بدن عالی هستند.

• سیر و پیاز: سیر به‌عنوان یک محرک طبیعی تولید شیر شناخته می‌شود و طعم ملایمی به شیر می‌افزاید که ممکن است برای نوزاد جذاب و خوشایند باشد.

• آب و مایعات: نوشیدن آب و دمنوش‌های گیاهی برای تولید شیر مادر ضروری هستند.