بررسی تاریخچه پستانک از قدیم تا به امروز : پستانک یکی از وسایل مهم و حیاتی برای نوزادان و کودکان در دوران نوزادی و کودکی است. تاریخچه پستانک به دوران باستان باز می‌گردد، اما از آن زمان تا به امروز، تکنولوژی و مهندسی پزشکی این وسیله را تا حدود زیادی تغییر داده و بهبود بخشیده است. این مقاله به بررسی تاریخچه پستانک، تکامل آن از گذشته تا به امروز و نقش آن در تغذیه و آرامش نوزادان می‌پردازد.
پستانک یک وسیله کوچک و نرم است که برای کمک به آرامش و تسکین نوزادان و کودکان خردسال استفاده می شود. این وسیله معمولاً از لاستیک، پلاستیک یا سیلیکون ساخته می شود و دارای یک سرپستان، سپر دهان و دسته است. سرپستان در دهان کودک قرار می گیرد و سپر دهان برای جلوگیری از افتادن پستانک به پشت گلو کودک طراحی شده است. دسته نیز برای نگه داشتن پستانک توسط کودک یا والدین استفاده می شود.
تاریخچه اولیه پستانک
تاریخچه استفاده از پستانک برای آرامش نوزادان به هزاران سال پیش باز می گردد. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد از پستانک های ساخته شده از مواد طبیعی مانند شاخ حیوانات، چوب و میوه در مصر باستان، یونان باستان و چین استفاده می شده است.
در اروپا، پستانک های ساخته شده از چرم و چوب در قرون وسطی رایج بودند. این پستانک ها اغلب با طلسم ها یا دعاها تزئین می شدند تا به محافظت از کودک کمک کنند.
تاریخچه استفاده از پستانک
برای اولین بار، یک بانوی کشاورز در انگلستان که بدلیل ترک سینه‌اش قادر به شیردهی نبود تصمیم گرفت از چوب ذرت برای آرام کردن کودکش استفاده کند و با کمال تعجب دید که بعد از مکیدن آن کودک به آرامی به خواب رفت. بعدا پارچه‌های آغشته به مواد شیرین در قرن نوزدهم در آمریکا، به آرام کردن کودکان بیقرار کمک می‌کرد. در سال ۱۸۷۳ یک نویسنده، نوعی از پستانک را توصیف کرده که یک تکه پارچه نخی روی یک توپ کوچک پیچیده بوده‌اند و به اندازه یک قاشق شکر آن را به شیرینی آغشته کرده بودند.
در میانه‌ی قرن بیستم برای اولین بار در آمریکا، لاستیک در ساخت ( آرام کننده‌های کودک ) به‌کار رفت.
تکامل در طراحی پستانک‌ها
با گذر زمان و پیشرفت فناوری، طراحی پستانک‌ها به شدت تغییر کرد. از مواد متفاوتی مانند پلاستیک‌ها، لاتکس، و سیلیکون برای ساخت پستانک‌ها استفاده شد. این مواد می‌توانند به راحتی ضدعفونی شوند و از نظر بهداشتی مناسب هستند.
اهمیت وظایف پستانک
پستانک‌ها علاوه بر تسکین نیاز به نوشیدن نوزاد، وظایف متعددی از جمله تسکین اضطراب و استرس، کمک به تقویت عضلات دهان و فک، و حتی کاهش خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را دارند.
تاریخچه تکنولوژی پستانک
در دهه‌های اخیر، تکنولوژی پستانک‌ها به شدت توسعه یافته است. این وسیله نه تنها به عنوان یک ابزار تغذیه بلکه به عنوان یک وسیله تعاملی برای کودکان تبدیل شده است. پستانک‌ها با دستگاه‌های مختلفی همچون سیستم‌های موزیک و نور، تاشویی، و دوربین‌ها تجهیز شده‌اند.
تأثیرات نامطلوب
اگر چه پستانک‌ها به عنوان وسیله‌ای مفید برای تسکین نیاز به نوشیدن نوزادان شناخته می‌شوند، اما استفاده نادرست و بی‌معیار از آنها ممکن است تأثیرات نامطلوبی داشته باشد. برای مثال، استفاده طولانی‌مدت از پستانک می‌تواند باعث افت رشد عضلات دهان و فک نوزاد شود.
تاثیرات مثبت تنظیمی و تربیتی
استفاده معتدل و مناسب از پستانک می‌تواند به مادران در تنظیم زمان تغذیه و استراحت نوزاد کمک کند. همچنین، این وسیله می‌تواند به نوزادان کمک کند تا به تدریج نقش‌های خود در تغذیه را تعلم کنند.
آخرین تحولات در تکنولوژی پستانک
پستانک‌ها همچنان تحول می‌کنند و دارای ویژگی‌های جدیدی همچون اتصال به دستگاه‌های هوش مصنوعی، امکان اندازه‌گیری میزان مصرف شیر، و توابع اضافی جذاب هستند. این تحولات به مادران کمک می‌کنند تا نوزادان خود را بهتر تغذیه کنند.
روند تأثیرات پستانک بر سلامت نوزادان
تحقیقات علمی بسیاری انجام شده است تا تأثیرات مثبت و منفی پستانک‌ها بر سلامت نوزادان مورد بررسی قرار گیرد. این تحقیقات به مادران راهنمایی می‌دهند که چگونه پستانک را بهینه استفاده کنند.
پستانک ها در ایران
در ایران، از گذشته های دور از پستانک برای آرامش نوزادان استفاده می شده است. در گذشته، پستانک های ساخته شده از مواد طبیعی مانند شاخ حیوانات، چوب و میوه رایج بودند. در حال حاضر، پستانک های مدرن از مواد مصنوعی مانند لاستیک، پلاستیک و سیلیکون در ایران رایج هستند.
استفاده از پستانک چه فایده‌ای دارد؟
استفاده از پستانک برای نوزاد و مادر فوایدی دارد که به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
- پستانک جایگزین مناسبی برای کودکانی است که مادرانشان مشکلات پوستی و یا ناراحتی‌های دیگری دارند که آنها را از شیر دادن باز می‌دارد.
- یکی دیگر از مزایای استفاده از پستانک، پرت کردن حواس کودک و تسکین درد او به خصوص در هنگام مراجعات پزشکی و یا واکسن زدن است.
- استفاده از پستانک، خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را کم می‌کند. البته این موضوع تاکنون به طور علمی اثبات نشده است.
- هنگام تغییرات فشار هوا در هواپیما، پستانک وسیله خوبی برای افزایش تحمل کودک در مقابل گوش درد است.
- جایگزین خوبی برای کودکانی است که از مکیدن خسته نمی‌شوند و می‌تواند جلوی عادت مکیدن انگشت را نیز بگیرد.
- به تحمل دل دردهای کودک و تسکین ناراحتی ناشی از ریفلاکس و یا کولیک کمک می‌کند.
- برای نوزادان نارس بسیار مفید است و باعث می‌شود که آنها سریع‌تر به وزن نرمال برسند.
- باعث کاهش آلرژی و قوی‌تر شدن سیستم ایمنی بدن کودکان می‌شود.
- التیام مناسبی برای زمانی است که کودک در حال دندان درآوردن است.
- برای کودکانی که بی‌دلیل گریه می‌کنند و بیشتر ناآرام اند، بسیار مفید است.
معایب استفاده از پستانک
پستانک با وجود مزایایی که دارد، اگر درست و به جا استفاده نشود ممکن است عوارض بدی را در پی داشته باشد که به بعضی از آنها اشاره می‌کنیم:
- اگر در زمان گرسنگی به کودک داده شود، ممکن است او را دچار سیری کاذب کند.
- باعث می‌شود کودک بین سینه مادر و پستانک نتواند انتخاب درستی داشته باشد و در نهایت شیر خوردن او دچار اختلال شود.
- استفاده از آن قبل از ۳ ماهگی، به‌خاطر کمتر مکیدن پستان مادر، باعث کاهش تولید شیر مادر می‌شود.
- پستانک می‌تواند کودک را وابسته کند، به خصوص زمانی که از آن برای کمک به خوابیدن یا به عنوان جایگزینی برای وقتی که پیش کودک نیستید استفاده می‌کنید.
- باعث بد شکل شدن دهان و بینی می‌شود. اگر نوزاد، عادت پستانک‌خوری را تا حدود ۶ ماهگی رها نکند ممکن است دچار ناهنجاری‌های دندانی شود.
- ممکن است باعث افزایش مشکلات گوارشی شود.
- ممکن است باعث ورود عوامل بیماری‌زا به بدن نوزاد شود؛ خصوصا اگر بهداشت آن به خوبی رعایت نشود.
- در مواردی ممکن است باعث تأخیر در حرف زدن کودک شود.
- ممکن است باعث افزایش ریسک گوش درد یا عفونت گوش میانی شود.
استفاده از پستانک برای چه کودکانی مناسب است؟
استفاده از پستانک برای آن دسته از کودکانی مناسب است که بلافاصله پس از نوشیدن شیر، باز هم میل به مکیدن دارند. در صورتی که مطمئن باشید نوزاد سیر شده و پیش از آن حداقل به‌مدت ده دقیقه شیر نوشیده، ولی باز میل به مکیدن دارد، ممکن است نیاز به مکیدن چیز دیگری مانند پستانک داشته باشد. در صورت تشخیص آگاهانه پدر و مادر، دادن پستانک به کودک ایرادی ندارد اما نباید جایگزین شیر دادن یا نوازش کودک شود.
همچنین پستانک می‌تواند برای نوزادانی که زودتر به دنیا می‌آیند به صورت خاصی سودمند باشد.
اما باید توجه داشته باشید، در صورتی که نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌کند، تا هنگامی که به خوبی یاد بگیرد که به پستان مادر بچسبد و آن را بمکد، باید از دادن پستانک به او خودداری کنید. چرا که پایه پستانک از پستان مادر باریک‌تر است. در صورتی که نوزاد پیش از عادت به مکیدن پستان مادر، پستانک بمکد شاید ذهنش آشفته شده و فکر کند که پستانک، همان سینه مادر است!
ویژگی‌های یک پستانک خوب
- مهمتر از همه اینکه پستانک عاری از مواد مضرشیمیایی مانند لاتکس ، بیسفنول A و… باشد
- سری آن شفاف و بدون رنگ و مزه و بو باشد.
- دارای درپوش یا قاب محافظ برای جلوگیری از آلودگی باشد.
- با سن و سایز بچه هماهنگ باشد.
- دارای بسته بندی ایمن و بهداشتی باشد تادراثرماندن درفروشگاه آسیب نبیند .
- به راحتی قابل شستشو و استریل کردن با آبجوش یا ماکروفر باشد.
- دارای دسته‌ی نرم و راحت برای دست گرفتن کودک ومادر باشد.
- دارای منافذی روی بدنه باشند تا گردش منظم هوا بین پستانک وپوست کودک برقرار شده و از قرمزی و التهاب پوست جلوگیری نماید.
- قسمت بالایی بدنه طوری طراحی شده باشد که راه هوایی بینی را مسدود نکند
