اینکه شروع غذای کمکی نوزاد از چند ماهگی باید انجام شود، سوال بسیار مهمی است. به طور کلی غذا دادن به کودک زیر شش ماه اماها و اگرهای زیادی دارد و تحت شرایط خاصی غذا دادن به کودک پنج ماهه یا چهار ماهه می‌تواند بلامانع باشد. با این وجود بسیاری از مادران ترجیح می‌دهند شروع تغذیه تکمیلی کودک را تا پایان شش ماهگی به تعویق بیاندازند و دقیقا از پایان شش ماهگی تغذیه تکمیلی را برای دلبند خود آغاز کنند.
اینکه شروع غذای کمکی از چند ماهگی باشد، مهم است. زیرا دیر شروع کردن یا زود شروع کردن تغذیه تکمیلی در هر صورت برای نوزاد مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد. شاید گاهی مجبور باشید غذا دادن به کودک با سرنگ را امتحان کنید؛ اما به یاد داشته باشید که این روش را به مدت طولانی ادامه ندهید. وقتی شیر تنها غذای اصلی نوزاد است، اینکه تغذیه تکمیلی از کِی، با چه موادی و با چه حجمی آغاز شود، اهمیت بسیار زیادی دارد. معده و دستگاه گوارش نوزادان بسیار حساس است. به همین جهت باید با دقت زیاد و در زمان مناسب تغذیه تکمیلی را برای آنها آغاز کرد. تا انتهای مقاله با بیبی لوکس همراه باشید.
از چند ماهگی به نوزاد غذا بدهیم؟
در پاسخ به این سوال باید د رباره موضوع غذا دادن به کودک از ۶ تا ۱۲ ماهگی بگوییم. باید بدانید که کودک برای رشد سالم، قوی‌شدن و تکامل عقلی هر روز به مواد غذایی نیاز دارد. حول و حوش ۶ ماهگی، رشد کودک سریع شده و بیشتر از هر زمان دیگری در زندگی نیاز به انرژی و مواد مغذی زیادی دارد.
از چند ماهگی نوزاد غذا می‌خورد؟ پاسخ این سوال از ابتدا اینطور بوده که در ۶ ماهگی، تغذیه با شیر مادر به عنوان یک منبع حیاتی مواد مغذی باید ادامه داشته باشد، اما به تنهایی کافی نیست. در این سن باید غذای کمکی شروع شود تا همراه با شیر مادر نیازهای رشدی کودک تامین شود.
اولین غذاهای کمکی بعد از تغذیه با شیر مادر و یا بین دفعات شیردهی باید به کودک داده شود. به این روش کودک شیر کافی را دریافت خواهد کرد.
زمانی غذای کمکی را شروع کنید که کودک بیمار نباشد. زمانی که کودک شروع به راه رفتن با دست و پا می‌کند، مرتب از نقطه‌ای به نقطه‌ای دیگر رفته و در این بین مرتب دست خود را وارد دهانش می‌کند و همین احتمال انتقال آلودگی‌ها را به بدن و بیمار شدن کودک را افزایش می‌دهد. پیش از آماده سازی غذا و پیش از غذا خوردن دستان خود و کودک را شسته و به این روش از بیمار شدن کودک جلوگیری کنید.
ابتدا با چه نوع غذاهایی باید شروع کنیم؟
در اکثر موارد غذای جامد را با فرنی و حریره بادام شروع می‌کنند گرچه از نظر علمی هیچ نظم خاصی را نیاز نیست رعایت کنید. متخصصان معمولا توصیه می‌کنند مصرف مواد غذایی جامد را از فرنی ساده آغاز کنید. به مرور سعی کنید گوشت را نیز به برنامه غذایی کودک بیافزایید تا در ۴-۶ ماهگی کودک بتواند از آهن و زینک این نوع ماده غذایی هم استفاده کند.
غذاهای جامد آماده برای کودکان نیز موجود است که می‌توان آنها را با آب یا شیر ترکیب کرد اما قبل از آغاز مصرف مطمئن شوید این مواد غذایی با آهن غنی شده باشند.
چطور می‌توان از تنوع مواد غذایی جامد برای شروع غذای کمکی نوزاد استفاده کرد؟
وقتی کودک شما خوردن و جویدن غذای جامد را آموخت یک نوع ماده غذایی جدید به برنامه کودک بیافزایید. می‌توانید از گوشت و سبزیجات در کنار هم استفاده کنید. هیچ فاصله استاندارد و ایمنی برای معرفی انواع مواد غذایی جامد مخصوصا انواع آلرژی زایی مثل تخم مرغ، سویا، لبنیات، بادام زمینی یا ماهی به کودک وجود ندارد. اگر با دادن هر ماده غذایی متوجه شدید کودک به آن ماده غذایی آلرژی دارد و علایمی نظیر اسهال، ضایعات پوستی یا تهوع ایجاد کرد در رابطه با آن با متخصص صحبت کنید.
حجم غذای کمکی چه قدر باید باشد؟
شروع تغذیه تکمیلی باید با احتیاط و مراقبت زیاد باشد. حجم زیاد و تعداد دفعات زیاد تغذیه تکمیلی هرگز برای هیچ کودکی توصیه نمی‌شود. باید بدانید که طریقه غذا دادن به کودک ۶ ماهه و زیر شش ماه با غذا دادن به کودک هفت ماهه یا غذا دادن به کودک ۹ ماهه متفاوت است. این تفاوت هم در نوع غذا و ترکیبات غذا است و هم در حجم غذا.
در هنگام شروع غذای کمکی برای کودک باید در دفعات کم و حجم کم و به صورت اندکی غلیظ تر از شیر مادر یا شیر خشک به کودک غذا بدهید. در واقع در اولین ماه شروع تغذیه تکمیلی هنوز این شیر است که غذای اصلی کودک است و باید تعداد دفعات تغذیه کودک با شیر بیشتر از تعداد دفعات تغذیه کودک با غذای کمکی (فرنی یا حریره بادام) باشد. علت این موضوع هم مربوط به قدرت معده و دستگاه گوارش کودک است. به هر حال زمان کافی باید به معده و دستگاه گوارش کودک داده شود تا غذاهای جدید را بشناسد و برای هضم آنها وارد عمل شود.
مضرات شروع زودهنگام تغذیه تکمیلی
- خطر بروز آلرژی و اسهال برای نوزاد
- خطر بروز عفونت‌های گوارشی
عکس‌العمل کودکان برای شروع غذای کمکی نوزاد
عکس‌العمل کودکان برای خوردن غذای کمکی در مقایسه با یکدیگر بسیار متفاوت است. گرچه غذا خوردن و بلعیدن امری ذاتی است و کودک از بدو تولد و بدون هیچ آموزشی این مهارت را دارد، اما فراموش نکنید که تا قبل از شروع تغذیه تکمیلی، فقط شیر خورده است و ماده‌ای غلیظ‌تر از شیر را در دهانش تجربه نکرده است. بنابراین حق دارد در مقابل مواد غذایی جدید واکنش نشان دهد.
ممکن است کودکی تغذیه تکمیلی را در دهانش نگه دارد، بچرخاند و با زبانش بازی کند و در نهایت به بیرون تف کند. این احتمال هم وجود دارد که کودک تغذیه تکمیلی را به راحتی ببلعد و بخورد. پیشنهاد می‌کنیم برای پذیرش راحت‌تر کودک ابتدا کمی از شیر خود یا شیرخشک به او بدهید و در میانه راه کمی غذای جامد داده و مجدد شیر بدهید.
برای اینکه کودک جویدن و بلعیدن را یاد بگیرد، صبور باشید و به او فرصت بدهید. غذا با حجم زیاد به کودک دادن راه مناسبی برای آموزش بلع به کودک نیست. شما هرگز مجاز نیستید که حجم زیادی از تغذیه تکمیلی را به یکباره به کودک خود بدهید.
بهترین شیوه برای غذای جامد دادن به کودک
وقتی یاد گرفتید که غذا دادن به کودک از چند ماهگی باید آغاز شود، این موضوع را نیز باید یاد بگیرید که به چه شیوه‌ای به کودک غذا بدهید. پاسخ این سوال بسیار ساده است. همان شکلی که خودتان غذا می‌خورید، به کودک غذا بدهید. یعنی از یک قاشق مناسب و یک ظرف مناسب استفاده کنید. فرنی و حریره بادامی را که درست می‌کنید، با شیشه به کودک ندهید. حتی شیشه‌هایی که سرشان حالت قاشق دارد هم گزینه خوبی برای دادن غذای جامد به کودک نیستند. یک قاشق کودکانه و جذاب و یک بشقاب فانتزی و رنگارنگ انتخاب کنید و با قاشق به کودک خود غذا بدهید.
در حین غذا دادن به کودک با او بازی کنید. “به به بازی” کنید. اگر بشقاب کودک عکسی از حیوانات یا عروسکی دارد، از همان بشقاب کمک بگیرید و برای کودک خود جذابیت ایجاد کنید. یک عروسک را کنار کودک خود بنشانید و یک بار قاشق را به دهان عروسک و یک بار به دهان کودک ببرید. با این روش‌ها غذا دادن به کودک هم برای شما و هم برای دلبندتان جذاب می‌شود. می‌توانید از همبازی‌های کودک هم کمک بگیرید و نوبتی به آنها غذا بدهید. خلاصه کلام اینکه تا جایی که می‌توانید برای کودک خود در هنگام غذا خوردن تنوع ایجاد کنید.
پیشنهادات غذایی برای شروع غذای کمکی نوزاد
همه ما می‌دانیم که شروع غذای کمکی نوزاد با فرنی و حریره بادام است. اما با رشد کودک و افزایش سن او و آشنایی معده او با غذاهای جامد، انواع سوپ‌ها و میوه‌ها و پوره‌ها نیز در رژیم غذایی او قرار می‌گیرد.
-
سوپ مرغ و سبزیجات (غذای کمکی نوزاد در پایان ۴ماهگی)
ترکیب فیله ران مرغ یه تیکه به اندازه کف دست – سیب زمینی کوچک ۱ عدد – هویج متوسط ۱ عدد
در هفته اول فقط عصاره سوپ را به کودک بدهید و از هفته دوم به بعد مجاز به دادن ترکیبات پوره شده سوپ نیز به کودک هستید. استفاده از یک تا چند قطره آبلیمو تازه به عنوان چاشنی در سوپ بلامانع است.
-
سوپ سبزیجات ۲ (غذای کمکی نوزاد در پایان ۴ماهگی)
گل ماهیچه گوسفندی ۱ تکه – کدوحلوایی ۳ -۴ تکه کوچک – سیب زمینی متوسط ۱ عدد – گشنیز چند عدد
ترکیب مواد فوق نیز برای گنجاندن در تغذیه تکمیلی کودکان بسیار مناسب است. استفاده از کدو حلوایی در رژیم غذایی کودک در کنار خاصیت بسیار زیادی که دارد، زود هضم و ملین است و یبوست را از بین می‌برد.
-
سوپ سبزیجات (غذای کمکی نوزاد پایان ۴ماهگی)
فیله ران مرغ ۱ تکه – کدو حلوایی ۳ -۴ تکه – لوبیا سبز ۱ عدد – سیب زمینی ۱ عدد کوچک
در ترکیب سوپ فوق باید به خوب پخته شدن لوبیا سبز دقت کنید. زیرا لوبیا سبز نسبت به باقی سبزیجات این سوپ بافت سخت‌تری دارد و به زمان بیشتری برای پخت نیاز دارد.
-
سوپ سبزیجات۴ (غذای کمکی نوزاد ۵ماهگی)
ماهیچه ۱ عدد – کرفس ۵-۶ تکه – سیب زمینی ۱ عدد کوچک – هویج ۱ عدد متوسط
ترکیبات این سوپ کاملا نشان می‌دهد که رژیم غذایی کودک در حال تغییر است. تمام مواد را بعد از پخت کامل حتما پوره و کاملا له کنید و بدون هیچ قطعه درشتی به کودک بدهید.
-
سوپ سبزیجات (غذای کمکی نوزاد ۶ ماهگی)
ترکیب برنج ۱ قاشق چایخوری – هویج ۱ عدد کوچک – عدس خیس شده ۱ قاشق چایخوری – مرغ یا ماهیچه یا قلم به مقدار کم
-
پوره کلم بروکلی (غذای کمکی نوزاد ۶ ماهگی )
ترکیب کلم بروکلی با سیب زمینی، هویج یا کدو. این ترکیب مناسب کودکانی است که به لبنیات حساسیت دارند. این ترکیب سرشار از کلسیم و فیبر است.
-
کرم سیب (غذای کمکی نوزاد ۶ماهگی)
آرد برنج ۱ قاشق غذاخوری، رنده سیب، بِه یا گلابی متوسط ۱ عدد و آب ۱ فنجان
مواد فوق را ترکیب کنید و روی حرارت بگذارید تا کاملا بپزد. این ترکیب خصوصا با گلابی ویتامین ای و ث و کلسیم، آهن، منیزیم و روی زیادی دارد و بسیار مقوی و پر انرژی است.
-
ماست میوه ای (غذای کمکی نوزاد ۶ماهگی)
ماست کم چرب ۲ قاشق غذاخوری – میوه پوست کنده (سیب یا شلیل یا گلابی) ۶ – ۷ قطعه
مواد فوق را ترکیب کنید و به عنوان میان وعده سالم به کودک بدهید.
