حتما شما هم بارها دیده‌اید که نوزادان محتویات معده خود را بالا بیاورند. رفلاکس در نوزادان مشکلی رایج است و در نوزادان زودرس بیشتر هم اتفاق می‌افتد. با وجود رایج بودن این مشکل، ممکن است نگرانی‌هایی برای والدین و اطرافیان نوزاد ایجاد شود. در این مطلب از بیبی لوکس به بررسی رفلاکس نوزادان می‌پردازیم و این مشکل را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کنیم. با ادامه این مقاله ما را همراهی کنید.
رفلاکس در نوزادان به چه معنا است؟
رفلاکس زمانی رخ می‌دهد که اسفکتر تحتانی مری (LES) که عضله‌ای در بالای معده است، ضعیف و شل شده باشد یا هنوز تکامل پیدا نکرده باشد.
حدود ۷۰ درصد نوزادان سالم به طور منظم رفلاکس دارند که این اتفاق در ۴ ماهگی به اوج خود می‌رسد. علت این امر هم آن است که سیستم گوارش آن‌ها هنوز به طور کامل رشد نکرده است.
اصولا رفلاکس کودک در سنین ۶ الی ۱۲ ماهگی برطرف می‌شود زیرا رژیم غذایی آن‌ها شکل گرفته است و رده هم به خوبی رشد کرده است.
تا زمانی که نوزاد شما سالم است و دارد به طور طبیعی رشد می‌کند، بالا آوردن شیر مشکلی را نشان نمی‌دهد و نیازی نیست نگران شوید.
نوع شدیدتر رفلاکس که به آن رفلاکس گاستروازوفاژیال یا بازگشت اسید به معده (GERD) گفته می‌شود هم ممکن است در نوزادان دیده شود اما نادر است. در این حالت نوزاد به درمان دارویی و گاهی جراحی نیاز دارد.
در اکثر نوزادان میزان رفلاکس خفیف است و نیازی به درمان ندارد و با راه‌های ساده می‌توانید آن را کاهش دهید.
دلایل رفلاکس در نوزادان چیست؟
گاهی رفلاکس در نوزادان به دلایل بسیار ساده‌ای رخ می‌دهد و در برخی موارد مشکلات جدی‌تری سبب وقوع آن می‌شود. برخی از عوامل شایعی که سبب بروز رفلاکس در بسیاری از نوزادان شده و امکان پرهیز از آن وجود ندارد عبارتند از:
- صاف خوابیدن در بسیاری از اوقات (عدم استفاده از تشک آنتی رفلاکس)
- رژیم غذایی کاملا مایع (با شروع غذا خوردن نوزاد، میزان رفلاکس معمولا کاهش می‌یابد)
- تولد زودهنگام
- بلعیدن هوا در حین شیر خوردن به علت سری شیشه شیر نامناسب و یا سریع شیر خوردن (عدم استفاده از شیشه شیر نوزاد آنتی کولیک)
- مدت زمان طولانی تخلیه شکم (در برخی موارد که نوزاد لباس تنگ پوشیده یا پوشک او سفت بسته شده باشد، به واسطه تخلیه دیر هنگام روده‌ها، بر معده فشار وارد شده و رفلاکس رخ می‌دهد)
- در برخی موارد نیز رفلاکس می‌تواند ناشی از یکی از مشکلات جدی زیر باشد که در این شرایط نوزاد باید حتما زیر نظر پزشک قرار گیرد.
- Gerd یا اختلال رفلاکس معدوی-مروی که در طی آن ماده رفلاکس شده اسید کافی برای آسیب زدن به مری و یا تحریک و سوزش آن را دارد.
- عدم تحمل غذا که این امر معمولا با نوشاندن شیر گاو به نوزاد رخ می‌دهد.
- التهاب مری که توسط گروهی از گلبول‌های سفید خون به نام ائوزینوفیل رخ داده و سبب زخم شدن مخاط مری می‌شود.
- تنگی دریچه پیلور نیز دلیل دیگر رفلاکس در نوزادان بوده که در طی آن به واسطه کوچک بودن دریچه بین معده و روده، تخلیه معده دیر انجام شده و یا به طور کلی انجام نمی‌شود.
- ناهنجاری‌های مادرزادی مری مثل فتق هیاتوس که در این مورد جراحی فوری لازم است.
علائم رفلاکس در نوزادان
رفلاکس علائم مختلفی دارد که عبارت‌اند از:
- استفراغ کردن و بالا آوردن: اصولا بالا آوردن در نوزادان امری طبیعی است اما کودکانی رفلاکس دارند، ممکن است بیشتر و همچنین با شدت بالاتری این کار را انجام دهند.
- تغذیه ضعیف: رفلاکس موجب تحریک مری می‌شود. به همین دلیل ممکن است نوزاد شما به صورت معمول غذا نخورد و در زمان شیر خوردن کمر خود را قوس کند و نوک پستان را مدام رها کند.
- بدخلقی: نوزادانی که مبتلا به رفلاکس هستند، پس از شیر خوردن بداخلاقی می‌کنند و تحریک‌پذیر می‌شوند.
- مشکلات تنفسی: نوزادان مبتلا به رفلاکس ممکن است مدام سرفه کنند و از سینه آن‌ها صدای خس خس شنیده شود. معمولا این نشانه‌ها زمانی که نوزاد به صورت صاف دراز کشیده باشد، بیشتر می‌شوند.
- سکسکه کردن: معمولا این نوزادان به دلیل وجود هوای اضافی در شکم و تحریک مری بیشتر سکسکه می‌کنند و موقع آروغ زدن آب دهان بیرون می‌ریزند.
در موارد شدید رفلاکس ممکن است علائم زیر را هم مشاهده کنید:
- مشکل خواب و بیدار شدن مداوم در شب
- گرفتگی بینی
- گرفتگی صدا
- سرفه‌های مزمن
- احساس درد در سینه یا شکم
درمان خانگی رفلاکس در نوزادان
پیش از هر کاری نوزاد خود را نزد متخصص ببرید و مطمئن شوید که مشکل خاصی وجود ندارد. پس از اطمینان حاصل کردن از این امر، می‌توانید با انجام کارهایی رفلاکس کودک خود را کاهش دهید. در ادامه به بررسی این راهکارها می‌پردازیم.
توجه به نحوه غذا دادن به نوزاد
اگر نوزاد شما دچار رفلاکس می‌شود، پیش از هر چیزی باید به نحوه غذا دادن به او توجه کنید. اگر شکم نوزاد پر نباشد، کمتر دچار رفلاکس می‌شوند. البته منظور ما این نیست که به نوزاد خود گرسنگی بدهید! به جای این که در یک وعده شیر بیشتری به او بدهید، تعداد وعده‌های غذایی او را بیشتر کنید و در هر وعده مقدار کمتری شیر به او بدهید. این گونه معده او سنگین نمی‌شود.
آروغ زدن
یکی دیگر از روش‌های کاهش رفلاکس در نوزادان این است که به او کمک کنید در حین شیر خوردن و بعد از آن آروغ بزند تا از جمع شدن هوا در معده او جلوگیری شود و محتویات معده را بالا نیاورد. هوای جمع شده در معده بخشی از فضا را اشغال می‌کند. در نتیجه جایی برای شیر نمی‌ماند. برای همین هم معده شیر را پس می‌زند.
درست نگه داشتن نوزاد بعد از شیر دادن
وقتی به نوزاد شیر دادید، او را بلند کنید و حدود سی دقیقه به صورت نیمه عمودی او را نگه دارید. می‌توانید او را در آغوش بگیرید. سرش را روی شانه خود قرار دهید. اگر او را در ننو یا گهواره قرار می‌دهید هم به این حالت توجه کنید.
تغییر شیر خشک
ممکن است رفلاکس کودک شما نشانه‌ای از حساسیت غذایی باشد. برای همین بهتر است شیر خشک او را تغییر دهید و برند و ترکیبی را انتخاب کنید که با بدن او سازگارتر است. به ترکیبات پروتئینی شیر خشک دقت کنید. می‌توانید در این زمینه با پزشک مشورت کنید.
تغییر رژیم غذایی مادر
اگر خودتان به نوزاد شیر می‌دهید، باید به رژیم غذایی خود هم توجه کنید. ممکن است نوزاد به برخی از غذاهای موجود در رژیم غذایی شما حساسیت داشته باشد. به عنوان مثال، بسیاری از نوزادان به پروتئین درون شیر گاو حساسیت دارند. در نتیجه، ممکن است نیاز باشد لبنیات را از رژیم غذایی خود حذف کنید. البته با حذف هر چیزی از رژیم غذایی باید صبر کنید و نتیجه را بررسی کنید. گاهی ممکن است نیاز باشد تا دو هفته صبر کنید.
غلیظ کردن شیر نوزاد
تحقیقات نشان داده است که غلیظ کردن شیر خشک با سرلاک می‌تواند علائم GERD را در عرض یک تا هشت هفته کاهش دهد. نحوه غلیظ کردن شیر خشک را باید از پزشک بپرسید؛ زیرا برای هر نوزاد متفاوت خواهد بود. همچنین اگر نوزاد شما زیر ۶ ماه سن دارد، نباید چیزی جز شیر خشک به او بدهید. مگر این که پزشک آن را توصیه کند.
خرید شیشه شیر مناسب و تشک آنتی رفلاکس
همانطور که با خواندن این مقاله متوجه شدید، عوامل متعددی در رفلاکس معده نوزاد نقش دارند و برای درمان آن پس از مشورت با پزشک راه‌هایی پیشنهاد می‌شود. از طرفی خرید شیشه شیر آنتی کولیک و تشک آنتی رفلاکس که برای کاهش و یا عدم ایجاد این پدیده در نوزادان طراحی شده می‌تواند در این زمینه بسیار کمک کننده باشد.
از نگاه ما پیشگیری بهتر از درمان است. اما دیدگاه شما چیست؟ به نظرتان بهترین روش درمان رفلاکس در نوزادان چیست؟ آیا تا به حال با روش‌های ساده و خانگی موفق به درمان و یا کاهش این پدیده در ماه‌های اول تولد کودکتان شده‌اید؟ بهترین برند تولید کننده تشک آنتی رفلاکس در بازار ایران کدام است؟ خوشحال می‌شویم نظرات خود را برای ما و سایر والدین بنویسید و تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید. البته اگر این مقاله برای شما کارساز بود، حتما آن را برای دوستانتان بفرستید.
