اوایل زندگی فرزند شماست و باید مراقب تمام موارد موثر در رشد او باشید تا بهترین نتیجه را بگیرید. یکی از این موارد خواب نوزاد است. خواب راحت کودک ریزه‌کاری‌هایی دارد که با رعایت آنان می‌توانید سلامت کودک خود را تامین کنید.
وقتی که خواب راحت کودک خود را می‌بینید، قلب شما سرشار از عشق خواهد شد. او بسیار شیرین و بی‌گناه به نظر می‌رسد. اگرچه در مواقعی که می‌خواهید نخوابد، موجب پریشانی شما خواهد شد.
با درک اینکه کدام قسمت از برنامه خواب کودک خود در کنترل شماست و کدام قسمت نیست، می توانید استرس خود را کاهش داده و خواب کودک را بهتر تنظیم کنید. بات بیبی لوکس همراه باشید.
نیازهای خواب کودک خود را بشناسید
در طول 2 ماه اول، نیاز نوزاد به غذا بیش از نیاز او به خواب است. در صورت شیردهی، تقریباً هر 2 ساعت یک‌بار نیاز به تغذیه خواهد داشت و در صورت استفاده از شیشه شیر، ممکن است این زمان کمتر نیز شود.
خواب کودک ممکن است از 10 تا 18 ساعت در روز باشد، گاهی اوقات 3 تا 4 ساعت. اما نوزادان تفاوت بین شب و روز را نمی‌دانند. بنابراین آنها بدون توجه به اینکه ساعت چند است، می‌خوابند. این بدان معناست که زمان بیداری کودک می‌تواند از ساعت 1 تا 5 صبح باشد.
در 3 تا 6 ماهگی بسیاری از نوزادان می‌توانند تا 6 ساعت خواب باشند. اما دقیقاً همان زمانی که فکر می‌کنید برنامه خواب کودک شما در حال نظم گرفتن است (معمولاً بین 6 تا 9 ماهگی) مراحل رشد طبیعی می‌تواند شرایط خواب کودک را از بین ببرد. به عنوان مثال، هنگامی که کودک شروع به ارتباط دادن زمان خواب با تنها ماندن می‌کند، ممکن است برای نگه داشتن شما در نزد خود، گریه کند.
برنامه خواب نوزاد مشخصی تعیین کنید
مطالعه روی 405 مادر (با نوزادان بین 7 ماه تا 36 ماه) نشان داد نوزادانی با برنامه خواب منظم راحت‌تر و بهتر می‌خوابند و در نیمه شب کمتر بیدار می‌شوند.
بعضی از والدین از 6 تا 8 هفتگی برنامه خواب کودک خود را شروع می‌کنند. برنامه روزمره کودک می‌تواند ترکیب هر گونه از فعالیت‌های منظم قبل از خواب باشد. کلیدهای موفقیت:
- در طول روز بازی‌های فعال و در شب بازی‌های آرام را در نظر بگیرید. این باعث می‌شود کودک درست قبل از خواب خیلی هیجان زده نشود، در همان حال که از فعالیت‌های روز خسته شده است.
- فعالیت‌ها را به همان شیوه و ترتیب هر شب ادامه دهید.
- هر فعالیتی را در سکوت و آرامش پیش ببرید، مخصوصا در اواخر شب.
- بسیاری از نوزادان از استحمام قبل از خواب لذت می‌برند و باعث آرامش آنها می‌شود.
- فعالیت مورد علاقه کودک خود را برای آخر وقت بگذارید و این کار را در اتاق خواب او انجام دهید. این کار موجب علاقه‌مند شدن او به ساعت خواب شده و فضای خواب را با کارهایی که دوست دارد انجام دهد، ارتباط می‌دهد.
- شرایط شب را در اتاق خواب کودک خود تنظیم کنید. اگر در نیمه شب بیدار شود، صداها و چراغ‌های اتاق باید همانند زمانی باشد که کودک به خواب رفته بود.
بیدار ماندن نوزاد در طول شب
بسیاری از نوزادان با روز و شب کاملاً معکوس پا به جهان می‌گذارند. این جغدهای کوچک ساعت‌های طولانی‌تری در روز می‌خوابند و دوره‌های هشیارتر خود را برای ساعت‌های مهتابی نگه می‌دارند. نوزادی که در طول شب، هر یک ساعت از خواب بیدار می‌شود، شروع به تکان دادن پاهای خود می‌کند، شیر می‌خورد و خواستار مراقبت عاشقانۀ یک بزرگسال است، پدر و مادری هر روز خسته‌تر خواهد داشت. این می‌تواند برای بزرگسالان بسیار دشوار باشد، زیرا بدن انسان از لحاظ فیزیولوژیکی با بیدار ماندن در تمام طول شب سازگار نیست. اما دقت داشته باشید که در چند ماه اول زندگی نوزاد، مغز او هنوز با چرخۀ شبانه‌روز آشنا و سازگار نیست و نباید از او انتظار زیادی داشته باشید.
سعی کنید در طول دوره‌های طولانی‌تر خواب کودک، شما هم بخوابید و به یاد داشته باشید که این جابه‌جایی روز و شب موقت است. وقتی مغز کودک و سیستم اعصاب مرکزی او کاملاً رشد کند، چرخه‌های خواب او طولانی‌تر می‌شود و خواب او بیشتر در ساعات شب خواهد بود. شما می‌توانید با ایجاد یک محیط تاریک و آرام در ساعات شب و در عین حال کنار زدن پرده‌ها و بهره‌گیری از نور خورشید در طول روز، به تسریع این روند کمک کنید. در طول روز هنگام شیردهی با کودکتان حرف بزنید و تغذیۀ شب‌ها را در آرامش و کمترین نور ممکن انجام دهید تا کم‌کم نوزاد شما متوجه زمان خواب خود بشود، اما هیچ‌گاه سعی نکنید نوزاد یا شیرخوار خود را به زور و اجبار بیدار نگه دارید.
خواب نامنظم و غیرقابل پیش‌بینی نوزاد
در هفته‌های اول، نوزاد شما ممکن است شب و روز در خواب باشد. اما نکته این است که اکثر نوزادان، در طول چند هفتهٔ اول زندگی خود بیشتر از دو تا چهار ساعت مداوم نمی‌خوابند. نوزادان به طور معمول در هفتهٔ اول زندگی، ۱۴ تا ۱۸ ساعت در شبانه‌روز و وقتی یک ماهه می‌شوند، ۱۲ تا ۱۶ ساعت در شبانه‌روز می‌خوابند. از آنجا که هر نوزادی متفاوت است، برخی از آنها خیلی کمتر یا خیلی بیشتر از میانگین می‌خوابند و صرف نظر از ساعات خواب نوزاد، در ماه اول لازم است مادر نوزاد خود را هر دو ساعت یک بار برای شیر خوردن بیدار کند.
در مقابل، برخی از والدین از زیاد خوابیدن نوزاد خود متعجب می‌شوند و حتی احساس خطر می‌کنند، اما نگران نباشید، زیرا برای برخی نوزادان طبیعی است که تا ۲۰ ساعت در شبانه‌روز را نیز خواب باشند. اگر نوزاد شما از این دسته است، شما هم تا می‌توانید بخوابید، زیرا این مرحله احتمالاً زیاد طولانی نخواهد بود.
سکوت و آرامش برای خواب نوزاد
وقتی نوزاد شما خواب است، لازم نیست آهسته صحبت کنید یا با نوک پا و بی‌صدا در اطراف خانه راه بروید. بیشتر نوزادان می‌توانند در شلوغ‌ترین و روشن‌ترین مکان‌ها هم بخوابند. برعکس بزرگسالان، آنها برای خوابیدن به محیط خاصی نیاز ندارند. این موضوع تعجب‌آور نیست اگر در نظر بگیرید که کودک شما نه ماه را در رحم مادر گذرانده که محل بسیار ناآرامی است. صداهای ضربان قلب مادر، سیستم گوارشی و دیگر عملکردهای بدن بسیار بلند است. بسیاری از نوزادان حتی در محیطی با نوعی صدای تکرارشونده مانند صدای یک کولر یا دستگاه پخش موسیقی‌های آرام بهتر می‌خوابند.
نوزادان همچنین کوچک‌تر از آن هستند که حواسشان به درخشش چیزی در آن سوی اتاق یا خندیدن کسی منحرف شود و خوابشان بپرد. آنها هر زمان که نیاز داشته باشند می‌خوابند، بنابراین و حداقل در ابتدا لازم نیست که مهمانان را ساکت کنید. همچنین شما می‌توانید نوزاد خود را این‌طرف و آن‌طرف ببرید، بدون اینکه نگران به هم زدن خواب او باشید. توانایی خارق‌العادهٔ برخی از نوزادان برای چرت زدن حتی در میان یک طوفان و رعدوبرق آن‌قدر قوی است که پدر و مادرها را نگران می‌کند که آیا نوزاد آنها درست می‌شنود. اگر خیلی نگران هستید، حتماً موضوع را با پزشک اطفال در میان بگذارید، اما از آنجا که پس از تولد در بیمارستان، از نوزادان تست غربالگری شنوایی گرفته می‌شود، محتمل‌ترین توضیح این است که کودک شما فقط مانند یک نوزاد خوابیده است.
از این مرحله تا جایی که می‌توانید لذت ببرید. وقتی کودک شما مرحلۀ نوزادی را پشت سر می‌گذارد، یک برنامهٔ خواب پیدا می‌کند و از محیط اطراف خود آگاه‌تر می‌شود. پس از آن به تدریج سروصدا و دیگر موارد حواس‌پرتی اهمیت پیدا می‌کند و ممکن است لازم باشد که برای بیدار نکردن او حتی مجبور شوید روی پنجه راه بروید.
فضای خواب بی‌تجمل و ساده برای نوزاد
برای خوابیدن نوزاد اصلاً به یک تخت کودک مجهز به ضربه‌گیرهای نرم، چند پتوی گرم و نرم و یک یا دو بالش نیازی نیست. نوزادان بسیار راحت‌تر هستند که در یک محیط ساده بخوابند. ایمن‌ترین موقعیت خواب برای نوزادان نیز خوابیدن روی پشت و ایمن‌ترین فضا، روی یک تشک صاف و سفت با یک ملافهٔ چسبیده به تشک است. هر وسیله‌ای که می‌تواند باعث بسته شدن راه تنفس نوزاد شود، باعث گرم شدن بیش از حد او شود یا به هر شکل باعث اختلال در تنفس شود مثل پتو، ضربه‌گیر، بالش، اسباب‌بازی‌هایی مثل حیوانات عروسکی یا لحاف را از فضای خواب نوزاد حذف کنید. چنین اقداماتی خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را نیز کاهش می‌دهد.
برای خواب کودک، بگذاریم گریه کند تا به خواب برود؟
یک نوع آموزش خواب کودک، روش معروف فربر است که به آن «انتظار پیش‌رونده» نیز می‌گویند. هدف این است که به کودک خود بیاموزید چگونه خودش بخوابد و اگر شب بیدار شد هم همینطور. ریچارد فربر، مدیر مرکز اختلالات خواب کودکان در بیمارستان کودکان بوستون، این روش خواب نوزاد را توسعه داد. وی به والدین توصیه می‌کند که این آموزش را برای خواب نوزاد خود حداقل تا 5 یا 6 ماهگی کودک شروع نکنند. در اینجا مروری بر نحوه انجام آن وجود دارد:
- کودک خواب آلود اما بیدار را در گهواره بگذارید. پس از اینکه به خواب رفت، از اتاق خارج شوید.
- اگر کودک گریه می‌کند، قبل ورود به اتاق چند دقیقه صبر کنید. مدت زمان انتظار به شما و کودک بستگی دارد. ممکن است بین 1 تا 5 دقیقه طول بکشد.
- وقتی دوباره وارد اتاق کودک خود شدید، او را آرام کنید. اما نباید کودک را در آغوش گرفته و بیش از 2 یا 3 دقیقه در آنجا بمانید، حتی اگر هنگام رفتن شما هنوز گریه می‌کند. دیدن صورت مادر برای اطمینان کودک از اینکه شما در همین نزدیکی هستید کافی است تا درنهایت خودش به خواب برود.
- اگر به گریه ادامه داد، به تدریج مدت زمان انتظار را افزایش دهید. به عنوان مثال، اگر بار اول 3 دقیقه صبر کردید، بار دوم 5 دقیقه و پس از آن هر بار 10 دقیقه.
- شب بعد، بار اول 5 دقیقه، بار دوم 10 دقیقه و بعد از آن هر بار 12 دقیقه.
استفاده از این روش خواب نوزاد ممکن است در چند شب اول دشوار باشد. اما احتمالاً تا 3 یا 4 روز شاهد بهبود الگوی خواب کودک خود خواهید بود. بیشتر والدین در طی یک هفته شاهد بهبودی هستند.
