نکات روزه گرفتن در بارداری

روزه گرفتن در بارداری برای بسیاری از خانم‌های باردار به یک چالش بدل شده است. در زمینۀ روزه گرفتن زن باردار، نظر متخصصین پزشکی با نظر علمای دینی هم‌پوشانی زیادی دارد. ما در این مقاله به بررسی علمی روزه گرفتن در سه دوره بارداری خواهیم پرداخت تا ببینیم روزه گرفتن در کدام ماه بارداری مجاز است؟ همچنین در ادامه اقدامات لازم در روزه‌داری را بررسی خواهیم کرد و به بیان نکات مهم تغذیه‌ای در این دوره خواهیم پرداخت. با بیبی لوکس همراه باشید.

آیا روزه گرفتن در بارداری واجب است؟

اگر روزه گرفتن برای سلامتی شما یا جنین ضرری داشته باشد، احکام اسلامی به شما اجازه می دهد که روزه نگیرید. می توانید پس از این که روزهای بارداری و شیردهی تمام شد، قضای روزه هایی را که نگرفته اید، بگیرید یا فطریه ی آن را با دادن غذا به افراد نیازمند پرداخت کنید.

با این حال، برخی از زنان باردار تصمیم می گیرند تا در ایام ماه مبارک رمضان روزه بگیرند. این یک تصمیم شخصی است و به شرایطی همچون سن بارداری، وضعیت شما و مشکلاتی که تا به حال در بارداری داشته اید، بستگی دارد.

آیا روزه گرفتن در بارداری بی خطر است؟

تحقیقات در زمینه ی تاثیر روزه داری بر زنان باردار و جنین آن ها ادامه داشته و هنوز نتایج روشنی در این باره وجود ندارد. بسیاری از کارشناسان روزه گرفتن در ایام بارداری را ایده خوبی نمی دانند. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد زنان بارداری که در طول ماه رمضان روزه گرفته اند در مقایسه با زنانی که در این ماه روزه نگرفته اند، جفت کوچکتری داشته یا نوزادانی با وزن تولد نسبتا کمی را به دنیا آورده اند.

همچنین روزه گرفتن به خصوص اگر ماه رمضان در روزهای گرم تابستان قرار گرفته باشد، خطر کم آبی بدن را افزایش می دهد و این امر می تواند بر عملکرد کلیه ها و میزان مایع اطراف جنین تاثیر داشته باشد.

با این حال، مطالعات دیگری نشان می دهند که هیچ تفاوتی بین نوزادان مادرانی که در ماه رمضان روزه گرفته اند و نوزادان مادرانی که در این ماه روزه نگرفته اند، وجود ندارد. میزان تاثیر روزه در بارداری به سلامت کلی مادر، سن بارداری و این که ماه رمضان در چه فصلی از سال قرار گرفته باشد، بستگی دارد. نیاز به انجام مطالعات بیشتری وجود دارد تا مشخص شود که روزه داری چه تاثیری بر سلامتی و رشد جنین و همچنین بر سلامت کودک در آینده دارد.

در صورت تصمیم به روزه گرفتن، انجام چه کارهایی به مادر و جنین کمک می کند؟

دوران بارداری از لحاظ دریافت مواد مغذی و مایعات، دوران بسیار حساسی است. اگر در فکر گرفتن روزه در ماه مبارک رمضان هستید، باید با اطلاع ماما یا پزشک این کار را انجام دهید، تا بررسی های پزشکی لازم را انجام داده و توصیه های لازم را برای شما بیان کنند.

اگر تصمیم دارید روزه بگیرید، می توانید به جای این که تمام ماه رمضان را روزه بگیرید، یک در میان روزه بگیرید یا فقط روزهای آخر هفته را روزه بگیرید تا روزه گرفتن راحت تر باشد.

در صورت روزه داری در بارداری ، باید مراقب کم آبی بدنتان باشید، به ویژه اگر ماه رمضان در روزهای طولانی و گرم تابستان واقع شده باشد. احساس تشنگی یا داشتن ادراری با رنگ تیره می توانند نشانه های اولیه ی کم آبی باشند. علایم دیگر کم آبی عبارتند از: سرگیجه، سر درد، خستگی، خشکی دهان و کم شدن تعداد دفع ادرار (کم تر از سه یا چهار بار در روز).

اگر در هنگام روزه داری حتی پس از استراحت، احساس سرگیجگی، ضعف، بی حالی، گیجی یا خستگی داشته باشید، باید روزه ی خود را با یک نوشیدنی شیرین افطار کنید تا مایعات و قند از دست رفته را جبران کنید و یک اسنک نمکی بخورید تا نمک از دست رفته را جبران کنید یا یک محلول او آر اس میل کنید و با پزشک خود تماس بگیرید.

برای کاهش خطر کم آبی، بهتر است در سایه ی خنک بمانید. نباید به خودتان سختی بدهید و پس از افطار و در هنگام سحری، مقدار فراوانی مایعات بنوشید. به یاد داشته باشید که در طول دوران بارداری، میزان مایعات مورد نیاز بدن، یک یا لیوان در روز افزایش می یابد.

افزون بر نوشیدن مقدار زیادی مایعات، خوردن غذاهایی که حاوی آب زیادی هستند، مانند میوه ها، سبزیجات، انواع سوپ ها و فرنی در وعده های سحری و افطار به تامین آب بدن کمک می کند.

همچنین باید از خوردن غذاهای نمکی زیاد به ویژه در وعده ی سحری بپرهیزید تا کمتر احساس تشنگی داشته باشید.

در طول ماه رمضان باید مکمل ها (اسید فولیک و ویتامین دی) و غذاهای سالم و متعادل را مصرف کنید تا تمام مواد مغذی مورد نیاز خود و جنین تامین شود.

سعی کنید به ویژه در وعده ی سحر، غذاهایی با شاخص گلیسیمی پایین مانند پاستا با آرد کامل، نان کامل، جوی دو سر و غلات و حبوبات سبوس دار، لوبیا و آجیل بدون نمک بخورید.

در هر حال اگر تصمیم گرفته باشید که در طول ماه رمضان روزه بگیرید و احساس ناخوشی کنید، باید خیلی زود با ماما یا پزشک خود تماس بگیرید و روزه ی خود را بخورید.

روزه گرفتن در سه ماهه اول بارداری

روزه گرفتن در اوایل بارداری با خطرات جدی برای جنین و مشکلاتی برای مادر همراه است. به همین دلیل روزه در سه ماهه اول بارداری به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. اما ببینیم دلیل این ممنوعیت چیست؟

در سه ماهه اول بارداری مغز جنین به‌طور مداوم به مواد قندی و گلوکز نیاز دارد تا بتواند رشد کند و مسیرهای عصبی موردنیاز را تشکیل دهد. این گلوکز از خون مادر تامین می‌شود. به همین دلیل روزه‌داری با کاهش قند خون مادر اثرات جبران‌ناپذیری روی مغز جنین خواهد گذاشت.

از طرفی در گرسنگی‌های طولانی، قند به بدن ما نمی‌رسد. پس بدن ما برای تامین انرژی موردنیاز خود شروع به سوزاندن سلول‌های چربی می‌کند. این فرایند با تولید موادی به نام مواد کتونی همراه است. کتون‌ها از دسته مواد مضر برای جنین هستند و می‌توانند پس از عبور از جفت، ظرفیت رشد مغزی و یادگیری کودک در آینده را تحت تاثیر قرار دهند.

روزه گرفتن در سه ماهه دوم بارداری

روزه گرفتن در این دوران ارتباط مستقیمی با میزان سلامت مادر و جنین دارد. اگر مادر در این دوران در سلامت کامل به سر ببرد می‌تواند با رعایت اصول تغذیه و سبک زندگی، در سه ماهه دوم بارداری روزه بگیرد.

اگر شما در این دوران روزه می‌گیرید باید از ساعت 12 ظهر تا 20، کتون ادرار خود را توسط نوارهای مخصوص چک کنید. اگر کتون ادرار شما افزایش یافته بود، باید روزۀ خود را افطار کنید. اهمیت این موضوع در ساعات ابتدایی عصر بیشتر است زیرا در ساعات نزدیک غروب و شب، مقدار کتون ادرار به‌طور طبیعی مقداری افزایش می‌یابد.

روزه گرفتن در سه ماهه سوم بارداری

در سه ماهه سوم بارداری، مادر به زایمان نزدیک می‌شود و نیاز به ذخیرۀ انرژی و آمادگی برای زایمان دارد. این موضوع موجب می‌شود که پزشکان روزه گرفتن در سه ماهه سوم را توصیه نکنند. ممکن است در اوایل سه ماهه سوم، مادرانی که از هر نظر سالم هستند بتوانند روزه بگیرند، اما پس از هفتۀ 36 و نزدیک به زمان زایمان، روزه گرفتن ممنوع است.

روزه گرفتن در دوران شیردهی

روزه گرفتن در این دوران نیز تحت شرایط خاصی مجاز است و در بسیاری از موارد، مادران باردار بهتر است در دوران شیردهی روزه نگیرند.

جمع بندی روزه گرفتن در بارداری و نکات تغذیه ای ضروری

• اگر تمایل به روزه گرفتن در بارداری دارید، حتما در این زمینه با پزشک خود مشورت کنید.
• درصورتی که اقدام به روزه گرفتن در بارداری می‌کنید حتما جهت دریافت رژیم تغذیه‌ای مناسب ماه رمضان به متخصص تغذیه مراجعه فرمایید.
• تغذیۀ شما در فاصلۀ بین افطار و سحر بسیار مهم است. پس در این دوران مقدار کافی غذا را دریافت کنید و استراحت کافی داشته باشید.
• سعی کنید در وعدۀ افطار از مصرف مواد قندی مانند زولبیا بامیه، خرما و کشمش بپرهیزید. قند موجود در این مواد ممکن است برای شما و جنین مشکل‌ساز شود. البته می‌توانید به صورت محدود مثلا هفته‌ای یک بار مقدار کمی از این مواد مصرف کنید.
• مصرف مایعات کافی شما را از کم‌آبی در طول روز و خطرات آن حفظ می‌کند.
• روزه گرفتن در فصل زمستان راحت‌تر از تابستان بوده و خطر کمتری شما و نوزادتان را تهدید می‌کند.
• درصورت روزه گرفتن در بارداری بهتر است قند خون شما به‌طور مرتب چک شود.
• سعی کنید قبل از شروع ماه رمضان مصرف کافئین را به حداقل برسانید تا عوارضی مانند سردرد در این دوران به حداقل خود برسند.
• اگر شاغل هستید با مدیر و رئیس خود صحبت کنید تا زمان بیشتری را جهت استراحت و تجدید قوا در اختیارتان قرار دهد و از همکاران بخواهید تا شرایط و محیط مناسبی را برای شما فراهم کنند.
• اگر علائم خطر ذکرشده در قسمت قبل برای شما ایجاد شد، روزۀ خود را افطار کنید.
• از فعالیت و کار شدید به خصوص در طول زمان روزه‌داری بپرهیزید.
• افزایش مقدار مشخصی وزن برای شما ضروری است. در صورت کاهش وزن، موضوع را به اطلاع پزشک خود برسانید.
• سعی کنید وعده‌های غذایی خود را بین سحر و افطار پخش کنید و شام خود را حذف نکنید. همچنین جهت جلوگیری از مشکلات گوارشی از مصرف وعده‌های سنگین قبل از خواب بپرهیزید.
• وعدۀ سحری مهم‌ترین وعدۀ غذایی در دوران روزه‌داری است. هرگز سحری را حذف نکنید.
• بهتر است در وعدۀ سحری از موادی مانند فیبر، قندهای پیچیده و غلات سبوس‌دار، حبوبات، آجیل بدون نمک، میوه و سبزی تازه استفاده کنید تا انرژی و آب موردنیاز شما در طول روز تامین شود.
• در وعدۀ افطار خود موادی مانند قندهای متعادل، شیر، آب‌میوه، سالاد و سبزی، سوپ رقیق‌شده، پروتئین کافی را بگنجانید.
• سعی کنید وعدۀ شام شما متشکل از پروتئین کافی، قندهایی مانند برنج قهوه‌ای، غلات کامل و نان کامل، سبزی کافی، مغزها و دانه‌های مفید باشد.
• جهت تامین قند خون خود می‌توانید از سالاد میوه، قندهای طبیعی مانند عسل و انواع شیره به مقدار مناسب استفاده کنید.
• مصرف آش و حلیم منع خاصی ندارد اما باید عاری از روغن و چربی زیاد باشد. همچنین سعی کنید از مصرف مواد چرب و سرخ‌شده در این دوران بپرهیزید.
• مصرف مکمل‌های لازم در هنگام روزه گرفتن در بارداری باید جدی گرفته شود.