اولین باری که نوزاد خود را در اتاق زایمان در آغوش می‌گیرید، زمان بسیار خوبی برای شروع اولین شیردهی است. در آغاز، بدن شما مقادیر کمی از شیر خاصی به نام آغوز تولید می‌کند که به محافظت از کودک در برابر عفونت کمک خواهد کرد. معدۀ نوزاد شما بسیار کوچک است، بنابراین او تنها به همین مقادیر کوچک برای سیر شدن نیاز دارد. با بزرگ شدن معدۀ او، نوع شیر شما تغییر خواهد کرد و میزان بیشتری شیر در سینۀ شما تولید می‌شود. در این مطلب می‌توانید با شروع شیردهی نوزاد ، دفعات شیردهی روزانه به نوزاد، یافتن یک روش و وضعیت شیردهی مناسب، تغذیۀ مادران شیرده و مشکلات احتمالی در دوران شیردهی آشنا شوید. با بیبی لوکس همراه باشید.
شروع شیردهی
برای شروع یادگیری شیر دادن به نوزاد، بهتر است تمام بدن کودک را خیلی آرام به سوی خود قرار دهید؛ در حالتی که نوزاد سینه به سینۀ شما قرار بگیرد. نوک سینۀ خود را روی لب بالای نوزاد بگذارید و هنگامی که او دهانش را کاملاً باز کرد، او را آرام به سمت سینۀ خود بکشید و سینه را برای راحتی نوزاد با دستتان نگه دارید. دهان او نه فقط نوک سینه، بلکه ناحیۀ آرئولا یعنی همان هالۀ رنگی اطراف نوک سینۀ شما را نیز هر اندازه که ممکن است بپوشاند.
اگر به نظر می‌رسد نوزاد در پیدا کردن نوک سینه یا نگه داشتن آن مشکل دارد، نگران نشوید، زیرا شیردهی به صبر و تمرین زیادی نیاز دارد. بهتر است از یک پرستار در بیمارستان بخواهید که شیردهی را به شما آموزش دهد. اگر نوزادتان زودرس است، ممکن است نتوانید شیردهی را بلافاصله شروع کنید، اما لازم پمپ کردن یا دوشیدن شیر خود را شروع کنید. نوزاد شما، تا زمانی که به اندازۀ کافی برای شیر خوردن از سینه قوی شود، این شیر دوشیده‌شده را از طریق یک لوله یا یک شیشه شیر می‌خورد.
به یاد داشته باشید که وقتی شیردهی را شروع می‌کنید، این کار نباید دردناک باشد. دقت کنید که وقتی نوزاد سینه را به دهان می‌گیرد، چه احساسی در سینه دارید. دهان نوزاد باید بخش بزرگی از هالۀ اطراف سینه را در پایین نوک سینه بپوشاند و نوک سینه باید کاملاً در دهان کودک قرار گرفته باشد. اگر چفت شدن نوک سینه در دهان نوزاد برای شما دردناک است، مکیدن او را لحظه‌ای با قرار دادن انگشت کوچکتان بین گوشۀ دهان نوزاد و نوک سینۀ خود قطع کنید و دوباره شیر دادن را امتحان کنید. وقتی نوزاد دهانش را درست چفت کند، بقیۀ کار را خودبه‌خود انجام خواهد داد.
دفعات شیردهی روزانه به نوزاد
در طول روز باید به دفعات زیاد به نوزاد شیر بدهید. هرچه بیشتر به نوزاد شیر بدهید، شیر بیشتری در سینۀ شما تولید خواهد شد. هشت تا ۱۲ وعده شیردهی در هر ۲۴ ساعت مناسب است. طبق نظر متخصصان، به جای این که شیردهی را طبق یک برنامۀ زمانی سفت و سخت انجام دهید، هر وقت که نوزاد نشانه‌های اولیۀ گرسنگی مثل افزایش هوشیاری یا فعالیت بیشتر، لمس هر چیزی، مکیدن دست خود یا جست‌وجوی سینه را نشان می‌دهد، لازم است به او شیر بدهید. در حالت ایده‌آل، گریه یکی از آخرین نشانه‌های گرسنگی است، بنابراین شما باید تغذیۀ کودک را قبل از گریۀ او شروع کنید.
در طول چند روز اول، ممکن است مجبور باشید کودک خود را برای تغذیه به آرامی از خواب بیدار کنید و او ممکن است در میانۀ شیردهی دوباره به خواب برود. برای بیدار نگه داشتن او در طول شیر خوردن، می‌توانید یک لایه از لباس‌هایش را درآورید و برای اینکه مطمئن باشید کودکتان به اندازۀ کافی شیر می‌خورد، بهتر است هر بار که چهار ساعت از آخرین وعدۀ شیردهی گذشته است، او را برای شیر خوردن مجدد بیدار کنید.
شیردهی با شیر مادر
تغذیه با شیر مادر فواید زیادی برای سلامت کودک دارد. مطالعات نشان می‌دهند که تغذیه با شیر مادر تأثیر مثبت بلندمدتی بر رشد مغز و رفتار دارد. با این حال، مطالعه‌ای وجود ندارد که تأیید کند کودکی که از شیر مادر تغذیه می‌کند باهوش‌تر از نوزادی است که با شیر خشک تغذیه می‌شود. تغذیه کودک با شیر خشک هم سالم است و راهی عالی برای حمایت از رشد و تکامل کودک به‌شمار می‌رود.
فواید شیردهی نوزاد برای مادر
شیردهی فواید زیادی برای مادر دارد. خطر ابتلا به چندین بیماری و مشکل هم با این کار کاهش پیدا می‌کند:
- سرطان پستان.
- سرطان تخمدان.
- سرطان تیروئید.
- پوکی استخوان.
- دیابت نوع ۲.
- بیماری‌های قلبی‌عروقی از جمله فشار خون بالا و کلسترول بالا.
- افسردگی پس از زایمان.
شیردهی نوزاد می‌تواند به بهبود سریع‌تر حال مادر بعد از زایمان کمک کند. شیردهی باعث تولید هورمون اکسی‌توسین می‌شود. اکسی‌توسین به انقباض رحم پس از زایمان سزارین یا طبیعی کمک می‌کند و مانع از خونریزی‌های شدید واژینال می‌شود.
شیردهی راهی مناسب برای برقراری پیوند جسمی و عاطفی میان مادر و کودک هم هست و گاهی می‌تواند رفع مشکلات رفتاری و اجتماعی کودک در آینده را هم تضمین کند.
برخی از مزایای دیگر شیردهی نوزاد برای مادر عبارت‌اند از:
- کاهش وزن سریع‌تر مادر بعد از زایمان.
- دسترسی راحت‌تر به غذای کودک.
- هزینه کمتر نسبت به شیر خشک.
فواید شیردهی نوزاد برای بچه
تحقیقات نشان می‌دهند که شیردهی نوزاد خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها در کودک را کاهش می‌دهد و به ایجاد سیستم ایمنی قوی کمک می‌کند. نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، کمتر در معرض خطر موارد زیر قرار دارند:
- اسهال، استفراغ و انتروکولیت نکروزان زودرس (NEC)
- عفونت‌های تنفسی مانند ذات‌الریه، ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV) و سیاه سرفه
- عفونت‌های گوش
- مننژیت باکتریایی
- آسم
- سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)
- چاقی دوران کودکی
- اگزما
- دیابت نوع 2
- لوسمی (در دوران کودکی)
- حفره‌ها و مشکلات ارتودنسی
- بیماری سلیاک و بیماری التهابی روده (IBD)
برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهند، نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند از سلامت بهتری برخوردارند.
معایب شیردهی نوزاد برای مادر
در ادامه به برخی از مضرات شیردهی نوزاد برای مادر هم اشاره شده است:
- شیردهی می‌تواند دردناک باشد.
- مسدودشدن مجرای شیردهی هم محتمل است.
- شیردهی گاهی فرایند استرس‌زایی است.
- عادت‌کردن به روند درست شیردهی کمی زمان‌بر است.
- آزادی عمل مادر بعد از زایمان طبیعی یا سزارین کم می‌شود.
- شریک زندگی مادر نمی‌تواند به کودک غذا بدهد.
شیردهی با شیرخشک
مصرف مکمل با شیر خشک به این معنا نیست که کودک شما از مزایای کمتری برخوردار است. داشتن کودکی سیر، در حال رشد و شاد، مهمترین موضوع است. اگر نیاز دارید به نوزادتان شیر خشک بدهید، مطمئن باشید که همچنان امکان رشد صحیح و بی‌مشکل برای او وجود دارد. در واقع، جای نگرانی نیست.
فواید شیر خشک برای مادر
شاید شیر مادر مقوی‌تر از شیر خشک باشد اما این مورد هم گزینه مفیدی است و مزایای زیر را برای مادران به همراه می‌آورد:
- آزادی عمل بیشتر
- امکان غذادادن به نوزاد از سوی پدر و افرادی غیر از مادر
- آسیب‌نرسیدن احتمالی به پستان
- نبود نگرانی بابت وضعیت تغذیه مادر
فواید شیر خشک برای نوزاد
مصرف شیر خشک برای کودکان ضرری ندارد. از مزایای آن به موارد زیر دقت کنید:
- سهولت مصرف و دسترسی آسان
- وجود انواع مختلف مانند بدون لاکتوز یا ضدحساسیت برای کودکان با شرایط خاص
معایب شیر خشک برای مادر
ارتباطی که میان مادر و نوزاد در شیردهی با شیر طبیعی شکل می‌گیرد، بسیار ارزشمند است. هزینه شیردهی نوزاد با شیر خشک هم معمولا از چالش‌های این روش تغذیه‌ای است.
معایب شیر خشک برای نوزاد
مصرف شیر خشک معایبی هم برای نوزادان به همراه می‌آورد. حرکات روده کندتر می‌شوند و در نتیجه مدفوع قهوه‌ای رنگ می‌شود و بوی نامطبوعی پیدا می‌کند. شیر مادر باعث ایجاد مدفوع شل و زرد رنگ می‌شود که بوی کمتری دارد.
آیا شیرکافی برای نوزادتان دارید؟
اگر شیرتان برای نوزاد کافی باشد، کودک را در حین خوردن در حال بلعیدن و خوردن باولع می‌بینید. گونه‌های کودک در زمان خوردن شیر کافی پر می‌شوند و حالت توخالی نخواهند داشت. زمانی که شیر کافی است، کودک خودش دست‌به‌کار و بعد از سیرشدن هم از سینه جدا می‌شود.
