شناختن انواع شکل مدفوع نوزاد به مادران کمک می‌کند تا تشخیص دهند که سلامت نوزاد آنها در چه وضعیتی است. با شروع شیردهی به نوزاد پس از زایمان باید همیشه پوشک نوزاد را رصد کنید. در حقیقت پوشک نوزاد چیزهای زیادی را در مورد سلامتی‌اش بازگو می‌کند.
البته با رشد کودک تغییراتی در مدفوع او نیز حاصل میشود. همچنین اینکه کودک با شیر مادر تغذیه شود یا شیر خشک نیز در شکل مدفوع او تاثیر دارد. به علاوه وقتی کودک خوردن غذاهای جامد را شروع می‌کند، مدفوع او تغییر شکل می‌دهد. مهم این است که مادر انواع شکل مدفوع نوزادان را با توجه به سن و تغذیه او بشناسد و بتواند سلامتی او را تشخیص دهد. پس اگر می پرسید که برای وزن‌گیری نوزاد چه باید کرد؟ در کنار رعایت اصول وزن‌گیری نوزاد در ماه اول به اتفاقاتی که در پوشک او رخ می دهد هم باید توجه نمود. با بیبی لوکس تا پایان مقاله همراه باشید.
دفعات مدفوع
تعداد دفعات مدفوع در بین نوزادان بسیار متفاوت است. برخی از نوزادان بعد از هر وعده شیر خوردن و برخی تنها یک یا دو بار در هفته مدفوع می‌کنند. مهم این است که مدفوع کودک تا حدی نرم باشد. نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، اغلب بعد از هر بار شیر خوردن یعنی تقریباً شش تا ۱۰ بار در روز مدفوع می‌کنند، اما پس از حدود سه تا شش هفته، این تعداد می‌تواند کاهش یابد و دفع کمتری داشته باشند. به‌طورکلی نیز تعداد دفعات مدفوع نوزادی که فقط از شیر مادر خود تغذیه می‌کند، بیشتر از نوزادی است که شیرخشک می‌خورد و قوام آن نیز خیلی نرم‌تر است. اما اگر یک تغییر ناگهانی در الگوی مدفوع کودکتان ایجاد شد یا متوجه نشانه‌هایی از ناراحتی در او شده‌اید، با پزشک خود تماس بگیرید.
اولین مدفوع‌های نوزاد
در روزهای اول بعد از تولد نوزاد، انتظار دیدن مدفوعی به رنگ سیاه مایل به سبز، قیرمانند و چسبنده را که مکونیوم نام دارد و شبیه روغن موتور است، در پوشک کودکتان داشته باشید. از آنجا که مکونیوم از مایع آمنیوتیک، مخاط، سلول‌های پوست و دیگر چیزهای قورت داده‌شده در دوران جنینی ساخته شده است، بوی بدی ندارد، بنابراین ممکن است متوجه نشوید که وقت تعویض پوشک ، رسیده پس بهتر است پوشک نوزاد را مدام بررسی کنید تا بتوانید در زمان درستی آن را عوض کنید. هنگامی که نوزاد شما بین دو تا چهار روزه است، مدفوع او روشن‌تر یعنی نوعی رنگ سبز ارتشی دارد و چسبنده خواهد بود. این تغییر مدفوع، نشانۀ این است که نوزاد شروع به هضم اولین وعده‌های شیر مادر یا شیرخشک کرده و دستگاه گوارش او به خوبی فعالیت می‌کند.
انواع مدفوع نوزاد از نظر شکل و رنگ
مدفوع طبیعی نوزاد تغذیه‌شده با شیر مادر
اگر نوزادتان تنها با شیر مادر تغذیه میشود، مدفوع او زرد یا کمی سبز خواهد بود و قوام آن، خمیرمانند یا خامه‌ای خواهد بود یا حتی ممکن است آنقدر آبکی باشد که شبیه اسهال به نظر برسد. مدفوع این نوزادان معمولاً شبیه ترکیب سس خردل و پنیر به نظر می‌رسد و ممکن است دانه‌های کوچک تخمه‌مانندی نیز داشته باشد و جالب این است که بوی آن نیز اصلاً بد نیست.
وقتی نوزاد با شیر مادر تغذیه میشود، بسیاری از رنگ‌ها برای مدفوع طبیعی است. یکی از رنگ‌هایی که ممکن است در پوشک نوزاد ببینید، یک رنگ سبزتر است که می‌تواند نشانۀ این باشد که شما چیزی متفاوت از بقیۀ روزها در طول روز خورده‌اید. اگر کودک شما هیچ‌گونه علائم دیگری ندارد، جای نگرانی نیست. همچنین لازم است بدانید که رنگ سبز مدفوع نوزادان برخلاف باورهای رایج نادرست، نشانۀ وجود یک بیماری نیست.
مدفوع نوزاد تغذیه‌شده با شیر کم‌کالری مادر
اگر مدفوع سبز روشن و کف‌آلودی تقریباً شبیه جلبک در پوشک نوزاد خود مشاهده کنید، او احتمالاً فقط بیشتر شیر کم‌کالری‌ای را که در ابتدای یک وعده شیردهی از سینۀ مادر خارج میشود، خورده است و به قدر کافی از شیر پسین یا انتهایی مادر را که حاوی چربی مغذی بیشتری است نخورده و این یعنی احتمالاً شما به مدت کافی از هر سینه به او شیر نداده‌اید. برای جبران این اتفاق، وعدۀ بعدی شیردهی را با سینه‌ای شروع کنید که آخرین بار با آن به کودکتان شیر داده‌اید تا ادامهٔ شیردهی کامل شود و یادتان باشد لازم است در هر نوبت شیردهی، نوزاد شما یک سینه را کاملاً تخلیه کند.
مدفوع طبیعی نوزاد تغذیه‌شده با شیرخشک
نوزادانی که با شیرخشک تغذیه می‌شوند، دفعات مدفوع کمتری نسبت به نوزادانی دارند که با شیر مادر تغذیه می‌شوند. همچنین آنها مدفوعی خمیری و شبیه کرۀ بادام‌‌زمینی و در طیف رنگ‌های قهوه‌ای دارند؛ قهوه‌ای به رنگ برنز یا قهوه‌ای مایل به زرد یا سبز. بوی آن تندتر از مدفوع نوزادان تغذیه‌شده با شیر مادر ولی خفیف‌تر از مدفوع کودکانی است که غذاهای جامد می‌خورند.
مدفوع کودکانی که غذای جامد می‌خورند
شکل مدفوع نوزاد بعد از شروع غذای کمکی با تغییر در شکل مدفوع همراه است. با شروع غذای کمکی و جامد برای نوزادتان به طور طبیعی متوجه تغییرات زیادی در مدفوع او خواهید شد. رنگ مدفوع اینگونه کودکان معمولا قهوه‌ای یا قهوه‌ای تیره است. هنوز خمیری مانند است، اما از کره بادام زمین غلیط‌تر است.
بوی بیشتری دارد. در این سن همه مواد غذایی که به کودک داده میشود، قابل هضم نیستند و بعضی از آنها آنقدر سریع از روده‌ها حرکت می‌کنند که فرصت کافی برای تجزیه آنها باقی نمی‌مانند. بنابراین برای اینکه کودک به یبوست دچار نشود، حتما از مقادیر مناسب آب نیز در تغذیه او استفاده کنید. چنانچه به مدت طولانی تکه‌هایی از مواد غذایی جامدی که به کودک می‌دهید، در مدفوع او مشاهده کردید، حتما با پزشک تماس بگیرید.
گاهی نیز به دلیل اینکه کودک هنوز دندان ندارد و نمی‌تواند غذا را خوب بجود، قبل از جویدن غذا را می‌بلعد و در نتیجه تکه‌های کامل غذا در مدفوع دیده میشود.
مدفوع نوزادانی که مکمل آهن می‌خورند (مدفوع سبز نوزاد)
مدفوع سبز یکی از انواع شکل و رنگ مدفوع است. تقریبا همه کودکان از مکمل آهن و مولتی‌ویتامین‌ها استفاده می‌کنند. این مواد نیز در مدفوع نوزادان تاثیر دارد. مدفوع نوزادانی که به آنها یک مکمل آهن داده می شود، غالبا سبز تیره و متمایل به سیاه است. توجه داشته باشید که این رنگ مدفوع فقط در نوزادانی که قطره آهن می‌خورند، طبیعی است. در غیر این صورت حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
مدفوع نارنجی، زرد و قهوه‌ای نوزاد
چنانچه مدفوع نوزاد به رنگ‌های یاد شده باشد، هم در نوزادان شیر خشکی و هم در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، کاملا طبیعی است. . در واقع این رنگ‌ها از اصلی‌ترین انواع شکل مدفوع نوزاد یک ساله هستند.
مدفوع حاوی مخاط
مدفوعی شبیه لجن سبز با رشته‌های براق و درخشان، نشانۀ وجود مخاط است. این امر به ویژه زمانی پیش می‌آید که ترشح بزاق دهان نوزاد زیاد است، زیرا مخاط موجود در بزاق اغلب هضم نمی‌شود. اما وجود مخاط در مدفوع می‌تواند نشانۀ عفونت یا آلرژی نیز باشد. اگر این مدفوع با هر نوع علائم دیگری همراه است یا به مدت دو روز یا بیشتر در پوشک نوزاد دیده شود، با پزشک تماس بگیرید تا از نبود هر گونه مشکلی مطمئن شوید.
مدفوع خون‌آلود با خون قرمز روشن
خون قرمز روشن به دلایل مختلفی می‌تواند در مدفوع نوزاد دیده شود. اگر موارد زیر را مشاهده کردید، با پزشک تماس بگیرید:
- مدفوع طبیعی، اما آغشته به خون قرمز باشد که اغلب نشانۀ حساسیت به پروتئین شیر است.
- مدفوع نوزاد دچار یبوست، آغشته به خون قرمز شود که شاید نتیجۀ پارگی در مقعد یا هموروئیدهای کوچک است.
- اگر اسهال، مخلوط با خون قرمز باشد که می‌تواند نشانۀ یک عفونت باکتریایی باشد.
مدفوع خون‌آلود با خون سیاه
گاهی اوقات خون موجود در مدفوع نوزاد، سیاه رنگ است که نشان می‌دهد خون هضم شده است. وجود این خون هضم‌شده در پوشک نوزاد که معمولاً به شکل دانه‌های کوچکی که شبیه دانۀ خشخاش سیاه یا کنجد است، شاید به دلیل این باشد که نوزاد با شیر مادر تغذیه میشود و خون نوک سینۀ زخم‌شده و ترک خوردۀ مادر را بلعیده است. اما با این حال، لازم است حتماً با پزشک خود تماس بگیرید تا مطمئن شوید که علت وجود خون، عارضه‌ای مانند خونریزی دستگاه گوارش فوقانی کودک نیست و کودک شما کاملاً سالم است.
مدفوع‌های خطرساز
به عنوان یک اصل کلی، اگر در پوشک نوزاد هر چیزی دیدید که کاملاً با عادت همیشگی او فرق داشت، با پزشک کودکتان تماس بگیرید. چند نوع تغییر در مدفوع نوزاد وجود دارد که با وجود نادر بودن، نشانۀ یک مشکل جدی است و شامل موارد زیر است:
مدفوع سیاه: این مدفوع با قوامی قیرمانند است که عمدتاً از خون هضم‌شده تشکیل شده است که ملنا نامیده میشود. این مدفوع مثل مکونیوم تیره‌رنگ و قیرمانند، اما کمی سفت‌تر است و چسبندگی کمتری دارد.
مدفوع ژله‌ای: مدفوعی که تقریباً به طور کامل از خون قرمز ساخته شده است و مدفوع ژله‌ای نامیده میشود که نشان‌دهندۀ یک مشکل جدی در رودۀ کودک است.
مدفوع بی‌رنگ: مدفوع رنگ‌پریده، گچی و بی‌رنگ یا به رنگ خاک رس که نشانۀ وجود مشکلی جدی در کبد و کیسۀ صفرای کودک است. رنگ و جنس این مدفوع شبیه خاک رس یا خمیر بازی است که برنزی رنگ یا سفید به نظر می‌رسد.
