آموزش دستشویی رفتن به کودکان، یک امر مهم در موضوع تربیت و پرورش کودک است. منتها همزمان با آموزش دستشویی رفتن کودک، شما باید کودک را نیز از پوشک بگیرید.
برخی از والدین به دلیل حساسیت بیش از اندازه‌ای که روی مسئله‌ی پاکی و نجسی دارند و یا اینکه می‌خواهند کودک را هرچه زودتر از پوشک بگیرند، آموزش استفاده از توالت به کودک را خیلی زود شروع میکنند.
به دلیل زود شروع کردن این روند و نداشتن استمرار و پشتکار (یعنی نیمه‌کاره رها کردن و موکول کردن به زمان دیگر)، مدت یادگیری کودک طولانی می‌شود.
از این رو باید بدانید که بهترین زمان برای یاد دادن توالت رفتن کودکان، دو و نیم تا سه سالگی است. اما چرا؟
زیرا در این سن است که کودک علاوه‌بر کسب توانایی در کنترل اسفنکتر (Sphincter)، به این درک نیز می‌رسد که چه زمانی احساس دفع دارد.
با این حال کلید موفقیت در آموزش دستشویی رفتن به کودکان، شروع یادگیری در یک سن مشخص نیست بلکه در آمادگی داشتن کودک است.
موارد زیر برای شروع آموزش دستشویی رفتن مهم هستند:
- شرایط روحی و روانی والدین
- شرایط جسمی و روانی کودک
- شرایط کلی خانه و خانواده و ثبات وضعیت
حال که تا حدودی با فرآیند آموزش دستشویی رفتن به کودکان آشنا شدید، در ادامه همراه لوکس بیبی باشید تا درباره‌ی نحوه آموزش و نکات مهم آن صحبت کنیم.
سن دستشویی رفتن کودک چند سال است؟
معمولا سن دستشویی رفتن کودک، بین 2 تا 3 سالگی می باشد، ولی به طور دقیق تر، پسران در سن 31 ماهگی و دختران در سن 29 ماهگی می‌توانند آموزش های مربوط به دستشویی رفتن را شروع کنند.
نکته! در هنگام آموزش دستشویی رفتن کودک، هیچ گاه سعی نکنید از همان ابتدا کودک را به اجبار به انجام این امر وادار کنید؛ چرا که این اجبار باعث می‌شود کودک دلبندتان کنترل کامل روی عضلات مثانه خود نداشته باشد و دچار شب ادراری و یا ترس های بیهوده شود.
عجله در آموزش دستشویی کردن کودکان یا اجبار، باعث شب ادراری کودک در سنین بالاتر می‌شود.
بهترین زمان برای آموزش دستشویی به کودکان زمانی است که آنها دارند یاد می‌گیرند که خودشان مستقل شوند و از شما تقلید زیادی میکنند و خودشان در این باره نشانه هایی را بروز می‌دهند.
به طور مثال خودشان شوق حمام رفتن دارند و یا اینکه دوست دارند کاری را خودشان انجام دهند. این زمان بهترین موقعیت است که شما آموزش دستشویی به کودک را شروع کنید. خوب است بدانید که اگر بتوانید این کار را اصولی انجام دهید کودک شما در طول سه روز می‌تواند به صورت کامل آموزش ببیند.
شما عزیزان با توجه به خلقیات و روحیات مختلف کودکتان در ساعات مختلف از شبانه روز می‌توانید بهترین زمان برای آموزش دستشویی رفتن بچه و هم چنین تمرین با او را پیدا کنید و در آن ساعات که کودک حوصله این کار را دارد به آموزش او مشغول شوید.
همچنین در شیوه آموزش دستشویی رفتن کودک هم مهم است که خلقیات کودک شما چگونه است؟ چرا که شیوه برخورد با کودکان لجباز با شیوه برخورد با کودک بازیگوش و هم چنین شیوه برخورد با کودکان خجالتی کمی متفاوت است که باید هر کس با توجه به شناختی که از کودک خود دارد، او را آموزش دهد.
آماده کردن کودک برای آموزش دستشویی رفتن به کودکان
یادگیری چگونگی رفتن به دستشویی برای کودک یک مهارت پیچیده است. او باید یاد بگیرد که “جیش” و “پی پی” چه چیزی هستند؟ چگونه می تواند تشخیص دهد که جیش یا پی پی دارد؟ چگونه شلوار خود را در بیاورد و دوباره بپوشد و این که چگونه باید دست های خود را بشوید؟
-
بازی دستشویی رفتن به موقع
در مرحله اول آموزش دستشویی رفتن کودک ، بازی رفتن به دستشویی را با کودک خود انجام دهید. از کودک سوال کنید که آیا می تواند قبل از این که جیش داشته باشد به دستشویی برود؟ این کار کمک می کند تا در موقع نیاز به جیش کردن، آن را حس کند و بتواند جیش خود را نگه دارد. هدف شما باید این باشد که کودک هر وقت جیش داشته باشد با پوشک خود در دستشویی بنشیند.
همچنین کودک را تشویق کنید تا هنگامی که پی پی دارد، این کار را در دستشویی انجام دهد، هر چند ممکن است کودک ترجیح دهد به جای نشستن در توالت فرنگی، به صورت چمباتمه بنشیند و کارش را انجام دهد. انجام این مرحله و حمام کردن پس از آن، می تواند شما را در آموزش دستشویی رفتن فرزندتان بدون هیچ گونه فشار روانی، کمک کند.
-
بردن عروسک مورد علاقه ی کودک به دستشویی
انجام هر کاری با همراهی یک دوست، مفرح تر خواهد شد. برای عروسک کودک یک جعبه مقوایی تهیه کنید تا از آن به عنوان لگن استفاده کند. به کودک اجازه دهید تا لگن خود و عروسکش را در دستشویی قرار دهد.
کودک خود را تشویق کنید تا با پوشک روی لگن بنشیند یا هنگام تعویض پوشک و قبل از این که پوشک جدید را ببندید، اجازه دهید تا روی لگن خود بنشیند. نشستن روی لگن می تواند برای کودک بسیار غیر عادی باشد. به کودک خود بگویید تا عروسک خود را برای نشستن روی لگن راهنمایی کند، این کار می تواند حواس کودک را پرت کند و احساس ناخوشایند نداشته باشد.
-
انتخاب لگن با سلیقه ی کودک
اجازه دهید تا کودک لگن خود را انتخاب کند تا برای رفتن به دستشویی هیجان بیشتری داشته باشد. انتخاب طرح لگن قبل از رفتن به خرید می تواند ایده ی خوبی باشد. لگن ها تفاوت های اندکی با هم دارند. قبل از اینکه بخواهید لگن بخرید در رابطه با آن تحقیق کنید و با توجه به مشخصات هر کدام و بودجه ای که برای این کار در نظر گرفته اید، سه مدل مختلف را انتخاب کنید و اجازه دهید تا از میان این سه لگن، کودک یکی از آن ها را انتخاب کند.
برخی از کودکان ترجیح می دهند تا به جای خرید لگن دستشویی، از تبدیل توالت فرنگی بزرگ تر ها استفاده کنند. کودک را در این انتخاب آزاد بگذارید. اگر توانایی مالی دارید هر دو را تهیه کنید تا کودک شما بتواند هر دو را امتحان کند و آن چه را که در آن بیشتر احساس راحتی می کند، انتخاب کند.
-
تهیه جدول جایزه
در مرحله پنجم آموزش دستشویی رفتن کودک بدانید که کودکان لذت های لحظه ای را دوست دارند. بنابراین، بهتر است یک جدول جایزه تهیه کنید و آن را در حمام قرار دهید. برای هر کدام از کارهای مرتبط با دستشویی رفتن که کودک به خوبی انجام می دهد، یک برچسب به او بدهید. این کار به کودک کمک می کند تا این کارها را زودتر یاد بگیرد.
-
به کودک خود توضیح دهید که جیش و پی پی چه هستند
کودکان نوپا ممکن است از ادرار و مدفوعی که از بدنشان خارج می شود، بترسند. پوشک های امروزی قدرت جذب بالایی دارند و کودک در آن احساس رطوبت نمی کند. فرآیند یادگیری را به یک بازی تبدیل کنید و در این بازی ببینید که چه مدت زمانی طول می کشد تا یک لیوان آبی که کودک نوشیده است به جیش تبدیل شود.
ببینید ذرتی که کودک خورده چه زمانی در پی پی او دفع می شود. به کودک توضیح دهید که جیش و پی پی به کجا می روند. مثلا به او بگوید که جیش به “سرزمین جیش ها” و پی پی به “سرزمین پی پی ها” می رود.
-
کلمات مناسبی را انتخاب کنید
در طی ماه های آتی، در رابطه با جیش کردن و پی پی کردن بسیار صحبت خواهید کرد. بنابراین بهتر است کلمات مورد نیاز خود را انتخاب کنید. این کلمات باید به گونه باشند که بتوانید همیشه و در میان جمع استفاده کنید و استفاده از این کلمات باعث خجالت زدگی شما و ناراحتی کودک شما نشود (همین امر می تواند آموزش رفتن کودک را با مشکلاتی مواجه کند).
به عنوان مثال اگر دوست ندارید از جیش کردن و پی پی کردن در میان جمع استفاده کنید می توانید از اصطلاحاتی همچون “شماره یک” و “شماره دو” به جای آن ها استفاده کنید. همچنین باید کلماتی را انتخاب کنید که ساده بوده و توسط همه افراد قابل فهم باشند تا افراد دیگری که با کودک سر و کار دارند، مانند پرستار یا مادر بزرگ ها بتوانند منظور کودک را بفهمند. این کلمات را باید به صورت مداوم استفاده کنید تا کودک شما نیز به عنوان بخشی از واژگان خود، همیشه از آن ها استفاده کند.
-
پوشک کودک را در حمام تعویض کنید
این که از کودک بخواهید تا بازی جذاب خود را ترک کند و به جایی برود که هیچ جذابیتی برای او ندارد، کار دشواری است. اگر کودک عادت کند که وسط بازی برای تعویض پوشک به دستشویی برود، متوقف کردن بازی برای رفتن به دستشویی برای او راحت تر خواهد بود. بهتر است تغییراتی در دستشویی بدهید تا کودک از رفتن به آن لذت ببرد.
اگر کودک در دستشویی احساس راحتی داشته باشد، رفتن به آن جا و استفاده از لگن برای او آسان تر خواهد بود. می توانید کتابخانه ی کوچکی را در گوشه ی دستشویی درست کنید، پوسترها و استیکرهای مورد علاقه ی کودک را به دیوارها بچسبانید یا اسباب بازی های قابل شستشو مخصوص دستشویی تهیه کنید. دستشویی خانه ی خود را تا حد امکان برای کودک جذاب کنید تا برای ترک آن جا عجله ای نداشته باشد.
بررسی مراحل آموزش دستشویی رفتن به کودکان
اگر می‌دانید که کودکتان آمادگی لازم را برای شروع فرآیند آموزش توالت رفتن به کودکان دارد، مراحل زیر را در پیش بگیرید:
مرحله‌ی اول آموزش دستشویی رفتن به کودکان: آموزش نشستن روی لگن
از آنجایی که کودکان در این سنین در مرحله‌ی عینی قرار دارند پس بهتر است به جای اینکه به او بگویید چه کاری انجام دهد، از مشاهده‌ی مستقیم برای آموزش استفاده کنید.
به این صورت که از عروسک موردعلاقه‌ی کودک استفاده کنید تا چگونگی نشستن روی صندلی را ببیند.
همچنین می‌توانید به او بگویید که: «خرسی، خیلی دوست داره روی لگن بشینه. تو هم دوست داری امتحان کنی؟»
دفعات اول که از کودک می‌خواهید تا این کار را انجام دهد، بهتر است با لباس باشد تا تماس مستقیم پوست با لگن، باعث ایجاد حس ناخوشایند در او نشود.
پس از اینکه چندین بار از کودک خواستید با لباس روی لگن بنشیند، نوبت این است که از او بخواهید تا در بعضی مواقع نیز بدون لباس مانند قبل و بعد از حمام کردن روی لگن بنشیند و نشستن را تمرین کند.
می‌توانید زمانی که کودک روی لگن نشسته است برای ایجاد حس خوشایند در او، برایش شعر و داستان‌هایی در این باره بخوانید تا سرگرم شود.
توجه داشته باشید که مدت زمان نشستن کودک روی لگن، نباید بیشتر از 2 الی 3 دقیقه طول بکشد و برای او خسته‌کننده باشد.
مرحله‌ی دوم آموزش دستشویی رفتن به کودکان : دستشویی کردن کودک در لگن
پس از اینکه کودک به درست نشستن روی لگن عادت کرد، زمان‌هایی که می‌دانید جیش یا پی پی دارد؛ او را به دستشویی ببرید. (زمان‌های مناسب برای این کار بعد از غذا، بعد از بیدار شدن از خواب و بعد از حمام هستند.)
سپس کودک را تشویق کنید که روی لگن خود بنشیند و کارش را انجام دهد.
بعد از اینکه کودک شما موفق شد تا کار خود را روی لگن انجام دهد، از او بخواهید تا داخل لگن را نگاه کند و ببیند چه چیزی داخل آن قرار دارد.
حال وقت آن است که محتویات لگن را داخل توالت بریزید و سیفون را بکشید و یا با شیلنگ، محتویات را به داخل چاه هدایت کنید.
فقط به این موضوع دقت داشته باشید که بعضی از کودکان از صدای سیفون می‌ترسند. در این صورت باید منتظر بمانید که فرزندتان از دستشویی خارج شود و سپس سیفون را بِکِشید.
مرحله‌ی سوم آموزش دستشویی رفتن به کودکان : وقت دستشویی رفتن است!
پس از گذراندن موفق دو مرحله‌ی قبلی، کودک شما کاملاً با این روند آشنا شده است.
بنابراین می‌توانید تعداد دفعات دستشویی رفتن کودک را در طول روز افزایش دهید و در فواصل زمانی منظم مثلاً هر یک ساعت، او را به دستشویی ببرید.
این مرحله را آن‌قدر ادامه دهید تا فرزندتان، چندین بار در طی روز به دفع ادرار یا مدفوع در لگن بپردازد.
به این موضوع دقت کنید که نباید از کودک بپرسید آیا جیش یا پی پی دارد و فقط باید به‌صورت خبری به او اطلاع دهید و بگویید که: «وقت دستشویی رفتن است!»
می‌توانید برای دادن حس استقلال بیشتر به کودک بعد از اینکه کمی به این روند عادت کرد، از آلارم یا زنگ هشدار استفاده کنید.
مرحله‌ی چهارم آموزش دستشویی رفتن به کودکان : تشویق و تحسین
در این بخش از آموزش دستشویی رفتن به کودکان، هر زمان که کودک موفق شد از لگن برای دفع ادرار و مدفوع استفاده کند، او را تحسین کنید.
همچنین به کودک نشان دهید که استفاده از لگن یا دستشویی به معنای شایستگی او است نه خوشحال کردن شما!
چرا؟ زیرا در این صورت ممکن است برای ناراحت کردن شما یا برای نشان دادن اینکه مدیرِ بدن خودش است، از رفتن به دستشویی اجتناب کند.
می‌توانید برای تشویق کردن کودک، از تکنیک جدول ستاره‌ها استفاده کنید یا خوراکی موردعلاقه‌اش را به او بدهید.
فقط این نکته را به یاد داشته باشید که در صورتی این پاداش‌ها باعث ایجاد عادت در کودک می‌شوند که اولاً متناسب با علاقه و سن کودک باشند، دوما هم هر بار بلافاصله پس از انجام کار مدنظر به کودک داده شوند.
همچنین باید بدانید که پاداش دادن به کودک را باید تا زمانی ادامه دهید که عادت ایجاد شود و پس از آن، باید به‌صورت تدریجی به کم کردن تشویق‌ها و درنهایت حذف کامل برسید.
جمع بندی
از مهم ترین نکاتی که تا الان در آموزش دستشویی رفتن کودک یاد گرفتیم، اجبار نکردن بچه ها و صبوری در این امر می باشد. آموزش دستشویی به کودکان باید با توجه به آمادگی جسمی، ذهنی و سنی بچه ها باشد. بنابراین در تشویق کودک برای دستشویی رفتن حتما این امر را در نظر داشته باشید.
