عمدهترین یادگیری و پرورش در کودکان به وسیلهی بازیها شکل میگیرد به همین دلیل توجه به ویژگی اسباب بازی خوب، دغدغهی تمام پدرومادرهاست؛ در عین حال، یکی از پرسشهای رایج، دلیل بازی نکردن کودک با اسباب بازی است. اینکه آیا بی میلی کودک به اسباب بازی مهم است؟ چرا کودک با اسباب بازی هایش بازی نمیکند؟ چرا به برخی از اسباب بازیها بی تمایل است؟
برخی دیگر را دائما همراه خود دارد و چرا خیلی زود از یک اسباب بازی دلزده میشود؟ پرسشهایی است که در این مقاله از بیبی لوکس قصد داریم به آنها پاسخ دهیم.
پاسخ به سوالات کلیدی در رابطه با علل بازی نکردن کودک با اسباب بازی خود
اگر به دنبال آن هستید تا بدانید چرا کودک شما با اسباب بازی های خود بازی نمی کند باید در رابطه با اسباب بازی های او تجدید نظر کنید و شخصیت کودک خود را بیش از پیش مورد تحلیل قرار دهید. با همه این تفاسیر در این جا چند سوال بوجود می آید که باید به طور مداوم آن ها را مطرح کنید تا بتوانید به دلایلی که یک کودک از بازی کردن با یک اسباب بازی خاص امتناع می کند را دریابید.
زمانی که این سوالات را مطرح می کنید، شخصیت فرزند خود را نیز در نظر داشته باشید چراکه ممکن است پاسخ به هر یک از این سوالات به شد به این شرط وابسته باشد.
آیا کودک شما گزینه های زیادی برای انتخاب دارد؟
در بیش تر مواقع، به جای در اختیار داشتن چند گزینه محدود، فرزند ما چندین گزینه را پیش رو دارد. در این حالت کودک شما بیش از حد عادی هیجان زده خواهد بود و در اختیار داشتن گزینه های متعدد می تواند برای او طاقت فرسا باشد. این خود یکی از دلایلی است که سبب می شود کودک با اسباب بازی های خود بازی نکند زیرا آن ها باید در تصمیم گیری های زیادی نقش داشته باشند تا بتوانند بازی خود را شروع کنند.
یکی از راه حل هایی که در این رابطه می توانید ایجاد کنید آن است که اسباب بازی های کودکان را به صورت چرخشی در اختیارشان قرار دهید تا بتوانند با گزینه های کمتری برای انتخاب روبرو شوند.
آیا اسباب بازی کودک یک ابزار است یا یک سرگرمی؟
یکی از سوالاتی که هنگام آوردن یک اسباب بازی به خانه باید از خود بپرسید آن است که عملکرد اصلی این اسباب بازی چیست؟ آیا این وسیله ای برای سرگرمی است یا صرفا یک ابزار؟ ابزار چیزی است که به منظور ساختن چیز دیگری مورد استفاده قرار می گیرد. بسیاری ترجیح می دهند از ابزار استفاده کنند چرا که در نهایت می تواند منجر به خلاقیت شود و قدرت تخیل، تفکر انتقادی، حل مسئله و کار گروهی را در کودک بهبود بخشد. اسباب بازی های ویژه سرگرمی اما صرفا برای بازی و سرگرمی هستند.
در حالی که بسیاری از پدر و مادرها تلاش می کنند تا کودک خود را سرگرم کنند اما بهتر است از اسباب بازی هایی استفاده کنند که به رشد کودک کمک می کند. چراکه بازی هایی که یک کودک انجام می دهد در رشد آینده او نیز نقش دارد. اگر کودک تمام دوران کودکی خود را صرفا سرگرم شده باشد، در حقیقت وقت گرانبهای خود را از دست داده است.
کودک در طول بازی کردن خود می تواند ترغیب شود که درآینده به یک مخترع، نویسند، موسیقی دان، کاوشگر یا غیره باشد. به کمک اسباب بازی های ابزاری می توانید کودک خود را از حالت انفعال خارج کنید و او را به فردی متفکر، خلاق، مشکل گشا و ایده پرداز تبدیل کنید.
توجه: اگر تصمیم گفته اید تا از اسباب بازی های سرگرم کننده به سمت ابزارها بروید، انتظار مقاومت فرزندان خود را داشته باشید. شنیدن عبارتی مانند “من حوصله ام سر رفته” را داشته باشید چرا که آن ها متوجه می شوند برای اینکه بتوانند لذت ببرند باید کمی کار کنند. این دوره مانند یک دوره سم زدایی از اسباب بازی هاست و می تواند کسالت بار باشد. این مسئله می تواند برای شما و فرزندتان در ابتدا کمی کسالت بار باشد، با این حال افزایش توانایی آن ها در استفاده از خلاقیتشان در آینده ارزشمند تر خواهد بود.
در طول این دوره شما باید فرزند خود را بشدت تشویق کنید و هیچ چیزی مهم تر از آن نیست که شما نیز پا به پای او بازی کنید تا بازی کردن با این ابزار برای او نیز جذاب تر شود. زمانی که کودک به این ابزار علاقمند شد، شما می توانید آرام آرام خود را از بازی او کنار بکشید.
رشد اجتماعی در کودکان چگونه رخ میدهد؟
- در ۱۸ ماه اول زندگی کودک با اعضای درجه یک خانواده آشنا میشود و این افراد در کانون توجه کودک قرار میگیرند. ممکن است کودک با سایر کودکان نیز آشنا شود اما از لحاظ عاطفی به برخی از بزرگسالان زندگی خود وابستگی دارد.
- در فاصله ۱۸ ماهگی تا ۲ سالگی معمولاً فرزند شما به حضور سایر کودکان توجه میکند اما به بازی کردن با آنها نمیپردازد.
- در دو سالگی معمولاً کودک شروع به بازی کردن با سایر کودکان مینماید. به این مرحله بازی یکسان گفته میشود و یکی از مهمترین مراحل رشد اجتماعی کودک محسوب میگردد. در این مرحله ممکن است فرزند شما با سایر کودکان بزرگتر از خود بازی کند.
- در سن ۳ سالگی کودکان شروع به بازی کردن با یکدیگر میکنند، از یکدیگر الگو میگیرند و به نوبت بازی میکنند. این مرحله تحت عنوان بازی ارتباطی شناخته میشود. اکثر کودکان میتوانند از پدر و مادر خود جدا شوند و با سایرین بازی کنند.
- در سن ۴ سالگی کودکان میتوانند به راحتی به انجام بازیهای مشارکتی بپردازند و بازی با دیگران را به تنها بازی کردن ترجیح میدهند. کودکان در هنگام بازی کردن از قواعد ساده پیروی میکنند.
- در نهایت کودک در سن پنج سالگی به برقراری ارتباط با سایرین میپردازد و بر نحوه رفتار آنها تأثیر میگذارد. کودک از دوست داشته شدن لذت میبرد و به خوشحال کردن دوستان خود میپردازد تا لحظات هیجان انگیزی را با آنها تجربه کند.
رشد اجتماعی در تمامی مراحل زندگی کودک ادامه پیدا میکند و هرگز به پایان نمیرسد. احساسات، علایق، دوستی و تجربیات زندگی نقش مهمی را در فرآیند رشد کودک و گذر از دوران کودکی به نوجوانی و بزرگسالی ایفا میکنند. در واقع کودک در ابتدای مسیر رشد قرار دارد.
در چه مواقعی بازی نکردن کودک با سایرین نگران کننده است؟
همان گونه که متوجه شدید سرعت رشد اجتماعی کودک پایین است. این مرحله ارتباط نزدیکی به رشد عاطفی و شناختی کودک و درک او از احساسات و عملکرد دیگران در خصوص خود دارد. تجربیات اجتماعی در دوران کودکی تأثیرات بسیار زیادی در روابط انسان در بزرگسالی دارد.
نحوه برقراری ارتباط در همه افراد یکسان نیست و این مسئله درباره کودکان نیز صدق میکند. برخی از کودکان به طور طبیعی اعتماد به نفس بیشتری دارند حال آنکه برخی دیگر خجالتی هستند. این دو گروه کاملاً طبیعی هستند اما یادگیری نحوه برقراری ارتباط با دیگران در کودکان خجالتی سختتر است.
بازی کردن یکی از مراحل بسیار مهم در فرآیند رشد کودک به ویژه رشد اجتماعی او محسوب میشود. به این ترتیب باید مسئله بازی نکردن فرزند شما با دیگران با توجه به سن و سالش مورد ارزیابی قرار بگیرد تا پزشک بتواند نظر قطعی خود را اعلام کند.
بازی نکردن کودک دو ساله با سایرین
اگر کودک شما دو سال دارد و با دیگران بازی نمیکند نگران نباشید زیرا معمولاً این گروه از کودکان تمایلی به بازی کردن با سایرین ندارند. در این سن رشد اجتماعی کودک به جایی نرسیده که بتواند با دیگران بازی کند.
اما فراهم کردن فرصت بازی با سایر کودکان و وقت گذراندن با آنها کمک بسیار زیادی به فرزند شما مینماید و او را برای مرحله بعدی رشد اجتماعی آماده میکند.
بازی نکردن کودک سه ساله با دیگران
در این سن کودک یاد میگیرد به تدریج با دیگران بازی کند اما همچنان به پدر و مادر و سایر نزدیکان خود وابستگی دارد به همین دلیل اگر کودک سه ساله شما تمایلی به بازی کردن با دیگران ندارد یا با آنها بازی نمیکند میتوانید با رعایت چند نکته به او کمک کنید. اولین کاری که میتوانید انجام دهید ملحق شدن به کودک برای بازی کردن است زیرا هنگامی که کودک میبیند قصد بازی کردن با او را دارید احساس امنیت بیشتری میکند و اعتماد به نفس او در برخورد با دیگران افزایش مییابد.
به خاطر داشته باشید که در این مرحله کودک به صورت مشارکتی بازی نمیکند اما شروع به الگو برداری از دیگران خواهد کرد به عنوان مثال اگر کودکان شروع به دویدن نمایند او نیز میدود. شما میتوانید از کودک خود دعوت کنید با سایرین بازی کند اما او را تحت فشار نگذارید. برخی از کودکان در این سن به تماشای بازی کردن دیگران نیاز دارند که در این شرایط باید کنار او بایستید و به او یاد بدهید هیچ خطری او را متوجه نمیکند و میتواند از بازی کردن لذت ببرد.
بازی نکردن کودک ۴ ساله با دیگران
در سن ۴ سالگی باید کودک شما به بازی مشارکتی با سایرین علاقه نشان دهد و تمایل به برقراری ارتباط با کودکان هم سن خود را داشته باشد. در این سن کودک باید بتواند از قوانین بازی پیروی کند و به انجام بازیهای خیالی با دیگران بپردازد. اگر کودک چهار ساله شما با دیگران بازی نمیکند و از بازی با آنها امتناع میکند و باید به فکر پیدا کردن علت آن باشید. سعی کنید در محیط منزل که کودک اعتماد به نفس و آرامش بیشتری دارد زمینه انجام بازیهای گروهی را فراهم کنید.
به طراحی چند فعالیت ساختارمند بپردازید و قبل از انجام دادن آنها با کودک خود صحبت کنید. معمولاً کودکان خجالتی در این شرایط بهتر عمل میکنند زیرا میدانند قرار است چه کاری انجام دهند. انجام دادن برخی بازیها از قبیل بازی در آب، بازی با شن، نقاشی، آشپزی و استفاده از خمیر بازی نتایج خوبی را به بار میآورد.
کودک به همکاری نیاز دارد تا به انجام بازی تشویق شود. پس از بازی در منزل میتوانید کودک خود را به پارک یا پیک نیک ببرید و او را به داشتن فعالیت جسمانی را تشویق کنید تا اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد سپس اجازه دهید به تنهایی بازی کند.
بازی نکردن کودک پنج ساله
اگر کودک ۵ ساله شما از بازی کردن با دیگران به شدت امتناع میکند احتمالاً بسیار خجالتی است و اعتماد به نفس پایینی دارد. اگر این وضعیت یک بخش طبیعی از شخصیت او است باید زمان زیادی را صرف کنید تا به او یاد بدهید که هیچ مشکلی وجود ندارد. اگر کودک ۵ ساله شما به هیچ عنوان با دوستان خود ارتباط برقرار نمیکند و از شما جدا نمیشود بهتر است از پزشک کمک بگیرید تا اطمینان حاصل کند که کودک شما دچار مشکلات رشد و نمو نیست یا در صورت وجود هرگونه مشکلی بتوانند اقدامات لازم را انجام دهد.