با یکی دیگر از مقالات مجله بیبی لوکس بازی با موضوع فواید پازل برای کودکان و بزرگسالان همراه ما باشید. یکی از مهمترین بازی های فکری در همه ی سنین پازل ها و جورچین ها هستند. پازل ها رده بندی سنی بسیار گسترده ای دارند و جدای از این که چه سنی دارید در تقویت مهارت های شناختی بسیار تاثیر گذارند و قدرت حل مساله را افزایش می دهند.
در سنین کودکی به خصوص سنین پیش از دبستان پازل ها که از دسته ی بازی های فکری هستند به عنوان وسایل کمک آموزشی برای آموزش مفاهیم پایه استفاده می شوند و نقش تاثیرگذاری در تقویت توانایی های مغزی کودک دارند.
در بزرگسالان نیز حل کردن پازل ها می تواند تاثیرات شگفت انگیزی داشته باشد. از جمله فواید پازل برای بزرگسالان، به بهبود کارکرد مغز می توان اشاره کرد. در این نوشتار به بررسی فواید پازل برای کودکان و بزرگسالان می پردازیم.
انواع مختلف پازل
پازل را در انواع مختلف، چوبی، کاغذی، سه بعدی و مکانیکی طرحی کرده اند که با توجه به سلیقه‌ی هر شخص مورد استفاده قرار می گیرند.
در واقع لازم است بدانید که اهمیت بازی پازل به ماهیت آن بستگی دارد. یعنی اشکال و ابعاد مختلف آن کاملا سلیقه ای است. آنچه موجب می شود پازل اهمیت ویژه ای داشته باشد کنکاش مغز به هنگام حل آن است.
با این وجود شما برای کسب حداکثری فایده ی این بازی میتوانید از پازل هایی استفاده کنید که از قطعات بیشتری برخوردار هستند. اینگونه کنکاش و فعالیت ذهنی بیشتر و مدت زمان درگیری مغز افزایش می یابد. به علاوه تکمیل کردن آن چالش برانگیز تر است. به این معنی که قطعات زیاد موجب می شود که پازل مورد نظر شما بر اثر تکرار جذابیت و خاصیت خود را حفظ کند.
فواید پازل برای کودکان و بزرگسالان
کارشناسان معتقدند که حل پازل برای بزرگسالان و کودکان، توانایی های مغز را افزایش داده و باعث گسترش شبکه های عصبی می شود. ارتباط بین بخش های مختلف مغز را تقویت می کند و با ایجاد حس خوشایند پس از کسب موفقیت باعث تقویت اعتماد به نفس و ایجاد احساس لذت و شادی می گردد. به طور کلی در سنین کودکی والدین بازی فکری را با پازل می شناسند. هرچند انواع پازل فقط مخصوص کودکان نیست و بسیاری از مدل های این بازی برای سنین بزرگسال طراحی شده اند. در ادامه به برخی از مهم ترین فواید پازل برای کودکان و بزرگسالان می پردازیم.
افزایش مهارت های شناختی از فواید پازل
معماها به طور خاص پازل ها در طیف بسیار گسترده ای از مضامین و طرح های مختلف طراحی می شوند. این مضامین مانند حروف الفبا، میوه ها، وسایل نقلیه، حیوانات، رنگ ها، شکل های هندسی و … همه از مفاهیمی هستند که کودکان با چیدن پازل می توانند آن ها را بیاموزند. مهارت های شناختی کودکان با حل کردن پازل های موضوعی افزایش می یابد و درک آن مفهوم عمیق تر صورت می پذیرد.
افزایش قدرت حل مسئله از فواید پازل
یکی از دلایل اهمیت بازی پازل برای کودکان این است که آنان را با چیزی روبه‌رو می‌کند که باید آن را نظم دهند و مسئله‌ی درهم‌ریختگی را در آن حل کنند. شاید به نظر ما ساده بیاید اما برای کودک چالش بزرگ و تأثیرگذاری است.
تقویت قوه‌‌ی تشخیص دیداری از فواید پازل
اگر با روانشناسی اسباب بازی آشنا باشید، می‌دانید دقتی که کودک در چیدن پازل برای تشخیص و تمایز (خصوصا در رنگ‌های نزدیک به هم) نیاز دارد، در مورد هیج اسباب‌بازی دیگری مطرح نیست.
همچنین کودک باید علاوه بر رنگ، به اندازه‌ها هم توجه کند و شکل قطعات را جور کند و این از نکات اهمیت بازی پازل برای کودکان است.
پرورش تخیل از فواید پازل
اکثر تصاویر پازلی داستانی و خیال انگیز هستند و از این رو کودکان با حل پازل مرحله به مرحله با شخصیت ها ارتباط برقرار کرده و با داستان گویی آشنا می شوند و قدرت تخیل در ایشان پرورش می یابد. از طرفی یک پازل جدید باعث می شود کودک به راه حل های مختلفی فکر کند. خارج از چارچوب عمل کند و راه های خلاقانه ای کشف کند. تاثیر پازل درشکل گیری رفتار خلاقانه برای رسیدن به هدف یکی از ویژگی های مهم این سبک بازی هاست.
خواص جادویی حل پازل برای مغز
همه ی ما می دانیم که حل پازل جهت کسب مهارت های فیزیکی و شناختی مغز کودکان بسیار سودمند است. اما آیا می دانستید که مغز بزرگسالان نیز می تواند از همه ی فواید پازل بهره مند شود؟!
به عبارتی حل پازل هفت خاصیت عمده برای مهم ترین ارگان بدن شما یعنی مغز دارد. این هفت خاصیت جادویی عبارتند از:
۱. حل پازل هر دو طرف مغز شما را ورزش می دهد.
دو نیمکره مغز شما عملکردهای مختلف را کنترل می کنند. سمت چپ مغز شما به تفکر تحلیلی و منطقی می پردازد و سمت راست مربوط به خلاقیت است. وقتی روی پازل کار می کنید و به حل آن می پردازید. هر دو طرف مغز خود را درگیر می کنید. به همین جهت یک تمرین ذهنی واقعی به مغز خود می دهید که هر دو نیم کره را درگیر می کند.
۲.حل پازل حافظه شما را بهبود می بخشند
کار روی انواع پازل و حل آنها باعث تقویت ارتباط بیشتر بین سلول های مغزی ما می شود. همچنین تفکر مداوم به هنگام حل پازل موجب می شود سلول های جدیدی در مغز شما ایجاد شود. بنابراین حل پازل راهی عالی برای بهبود حافظه کوتاه مدت است. هنگامی که اشکال و اندازه های قطعات پازل را به خاطر می آوریم و جای صحیح آنها را در ذهن تجسم می کنیم از حافظه ی کوتاه مدت خود استفاده می کنیم. استفاده ی مداوم از حافظه ی کوتاه مدت و تمرین در تقویت آن، سایر بخش های حافظه به ویژه حافظه ی بلند مدت و بصری را تقویت می کند. این امر ذاتا در حل انواع پازل وجود دارد.
۳.حل پازل موجب تحریک مغز و مانع بیماری آلزایمر
مطالعات نشان داده است تولید سلول های جدید مغزی و به تعویق انداختن پیری آنها با کمک حل پازل امکان پذیر است. بنابراین از آنجایی که پازل موجب تولید سلول جدید مغزی و به تعویق انداختن روند پیری آن می شود می تواند در تقلیل میزان آسیب مغزی و کاهش ابتلا به بیماری آلزایمر موثر باشد. چرا که اینگونه فعالیت ها موجب تحرک مغزی می شود و از ساکن ماندن آن جلوگیری می کند. هرچند که عوامل مختلفی همچون تغذیه در ابتلا به بیماری فراموشی و آلزایمر نقش به سزایی دارند. اما استفاده از بازی های محرک مغز نیز بی تاثیر نخواهند بود.
طبق تحقیقی که در کنفرانس بین المللی انجمن آلزایمر آمریکا در کپنهاگ ارائه شد فعالیتهایی که برای مغز نوعی محرک محسوب می شوند می توانند در حفظ ساختار سلول های آسیب پذیر مغز اثر گذار باشد.
۴.حل پازل توانایی حل مسئله در مغز شما را بهبود می بخشد
توانایی حل مسئله و تفکر انتقادی تقریباً در هر موقعیت زندگی مفید است. به همین جهت حل پازل ها و معماها به ما در پرورش این مهارت کمک شایان می کنند.
از آنجا که برای پازل ها و حل آنها مجبور به تست کردن روشهای مختلف هستیم ما می آموزیم که چگونه با آزمون و خطا کار کنیم، نظریه ها را بسازیم و مورد آزمایش قرار دهیم همچنین اگر مطابق با روشی موفق نشدیم به سرعت روش را تغییر دهیم تا به نتیجه ی مطلوب خود برسیم.
به عقیده ی روانشناسان توانایی حل مسئله آموختنی است نه ذاتی.
۵.حل پازل موجب ترشح دوپامین در مغز
یکی از مزایای حل پازل این است که موجب تولید دوپامین در مغز شما می شود. دوپامین نوعی انتقال دهنده عصبی است که موجب تنظیم خلق و خو افراد می شود. همچنین حافظه و تمرکز را افزایش می دهد. به هنگام حل پازل با هر موفقیت به صورت ناخودآگاه در مغز شما دوپامین ترشح می شود. به همین جهت انگیزه ی شما برای ادامه ی بازی بیشتر می شود. بنابراین هرگز جای تعجب نیست که پازل ها بسیار سرگرم کننده جذاب هستند.
۶.حل پازل موجب کاهش استرس و مدیتیشن مغز می شود.
حل پازل ها با اینکه مغز ما را تقویت می کنند اما بسیار آرامش بخش هستند. در حالی که ما روی چگونگی حل آنها متمرکز شده ایم ذهن ما فقط به یک کار مشغول است و این مغز را تشویق می کند تا به حالت مراقبه برود. این امر منجر به ذهنیت بهتر، کسب مهارت تمرکز و مقابله با استرس می شود.
۷.حل پازل می تواند نمره ضریب هوشی شما را بهبود بخشد
دانشمندان ثابت کرده اند هرچه مغز فعال تر باشد، سالم تر می ماند. همچنین قدرت و توانایی بیشتری پیدا می کند. این امر برای اکثر ارگان های بدن ثابت است. همانگونه که عضلات بدن انسان نیازمند به ورزش است تا سالم بمانند و طول عمر بیشتری داشته باشند مغز انسان هم به فعالیت بیشتر نیاز دارد تا هم سالم بماند و هم توانایی بیشتری داشته باشد.
یکی از بهترین گزینه هایی که موجب فعالیت مغز در هر سنی به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی می شود، حل پازل است. طبق تحقیقات انجام گرفته مداومت در انجام این کار موجب افزایش ضریب هوشی نیز می شود. طبق آخرین مطالعه ای که در دانشگاه میشیگان انجام گرفت محققان به این نتیجه رسیدند که حداقل ۲۵ دقیقه حل پازل در روز می تواند ضریب هوشی شما را ۴ درصد افزایش دهد.
