حمام کردن نوزاد اولین دغدغه شما بعد از تولد اوست به خصوص اگر هنوز بند ناف کودک بر ناف او باشد پس از همین ابتدا یاد بگیرید چگونه نوزاد نوزاد خود را حمام کنید. اگر شما در حال خواندن این بخش از لوکس بیبی هستید، دلیل این است که از خودتان پرسیده اید که چگونه نوزاد را حمام کنید .همه ما دوست داریم که تمیز باشیم، اما این روش در بزرگسالان نسبت به کودکان چند روزه بسیار متفاوت است اگر شک دارید که چگونه این لحظه ی زیبا را با کودک خود بگذرانید ، ما بهترین راهنمای شما خواهیم بود.
نحوه حمام کردن نوزاد
حمام کردن نوزاد در هفته‌های اولیه زندگی در مقایسه با حمام‌هایی که وقتی نوزاد شما کمی بزرگ‌تر می‌شود انجام می‌دهید، کمی متفاوت به نظر می‌رسد.
حمام کردن نوزاد در بدو تولد
۲۴ ساعت اول پس از تولد، یک زمان منحصر به فرد در زندگی نوزاد شما محسوب می‌شود. او تازه دارد در مورد دنیای اطراف خود چیزهای جدید یاد می‌گیرد، با زندگی خارج از رحم سازگار می‌شود و به احتمال زیاد تازه دارد یاد می‌گیرد که چگونه شیر بخورد.
برای این که این مرحله تا حد ممکن راحت باشد، متخصصان توصیه می‌کنند که اولین حمام کودک را به تعویق بیندازید. سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه می‌کند که در صورت امکان، نوزاد خود را در ۲۴ ساعت بعد از تولد حمام نکنید. در صورتی که ۲۴ ساعت انتظار امکان پذیر نباشد، سازمان بهداشت جهانی (WHO) حداقل ۶ ساعت فاصله را توصیه می‌کند. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) نیز به والدین توصیه می‌کند که اولین حمام نوزاد را مطابق توصیه سازمان بهداشت جهانی به تاخیر بیندازند.
نوزاد شما با یک پوشش مومی شکل به نام ورنیکس به دنیا می‌آید که یک مرطوب کننده طبیعی است و همچنین دارای خواص ضد باکتریایی می‌باشد. اگرچه ممکن است غیر منطقی به نظر برسد، اما عقب انداختن اولین حمام نوزاد باعث می‌شود که پوست نوزاد شما نرم، سالم و تمیز باقی بماند. حمام کردن نوزاد بلافاصله پس از تولد همچنین می‌تواند باعث کاهش دمای بدن و کاهش قند خون او شود.
پس از تولد، بیش از حد زود شستن نوزاد می‌تواند در زمان پیوند عاطفی والدین و نوزاد که بسیار مهم است، مشکل ایجاد کند. علاوه بر آن، مطالعات نشان می‌دهند که عقب انداختن اولین حمام نوزاد باعث افزایش دفعات شیردهی با شیر مادر پس از تولد و همچنین بالا رفتن احتمال موفقیت در شیردهی می‌شود.
مهم ترین نکات برای اولین حمام نوزاد بعد از تولد
1- مهم ترین نکته ای که باید توجه کنید دمای محل حمام نوزاد است که بهتر است ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتیگراد باشد.
2- قبل از شست‌وشوی نوزاد، اسفنج را کاملا تمیز کنید و آب بکشید بطوری که که صابون در آن نماند، بعد با آب ولرم ، بدن نوزادتان را به آرامی شستشو دهید.معمولا نوزاد را می توان بصورت یک روز در میان و یا دو بار در هفته حمام کرد. از حمام کردن نوزاد، بلافاصله بعد از شیر خوردن خودداری کنید زیرا احتمال استفراغ و فشار در ناحیه شکم وجود دارد.
3- کف حمام خشک باشد
4- همه ی لوازم مورد نیاز نوزاد مثل صابون بچه، حوله تمیز، لباس و یک پوشک بچه را قبل از حمام کردن نوزاد آماده کنید.
5- لباس نوزاد را داخل حمام درآورید تا سردش نشود.
6- در صورت تمایل برای استفاده از شوینده‌ها، از محصولات مخصوص نوزادان و خیلی هم کم استفاده کنید، چون پوست کودک شما بعد از تولد حساس است
7- صابون‌های معمولی باعث خشک شدن پوست نوزاد خواهد شد.
حمام کردن نوزاد پیش از این که بند ناف بیفتد
متخصصان اطفال خاطرنشان می‌کنند که آکادمی اطفال آمریکا (AAP) تا زمانی که بند ناف نوزاد بیفتد و بهبود پیدا کند، حمام با اسفنج را توصیه می‌کند. این نوع حمام با عنوان مراقبت از بند ناف خشک نیز شناخته می‌شود. بر اساس گفته متخصصان اطفال، تمیز و خشک نگه داشتن بند ناف نوزاد تا حد امکان به دلیل بهبودی و به حداقل رساندن احتمال عفونت، بهترین رویه است.
استحمام نوزاد چند بار در هفته است؟
هر بخش از مراقبت و استحمام کودک دارای چالش‌ها و نگرانی‌هایی است. و خصوصا مادرانی که اولین تجربه نگهداری از نوزاد را دارند، برای این امر نگران‌تر هستند و هر لحظه می‌ترسند که در بخشی از کار کوتاهی کرده باشند! از این رو یکی از سوالات پرتکراری که مادران در مورد آموزش تصویری شستن نوزاد دارند، این است که استحمام نوزاد چند بار در هفته است؟
از آنجایی که پوست نوزادان به شدت لطیف است و همچنین ارگان‌های بدن حساسیت زیادی نسبت به تغییرات دمایی دارند، استحمام زودبه‌زود کودک اصلا توصیه نمی‌شود. نهایتا مادران باید کودک را سه بار در هفته به حمام ببرند و با رعایت ملاحظات لازم از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنند. البته این برنامه سه بار در هفته، مخصوص وقتی است که چند روز از تولد کودک گذشته و بند ناف خشک شده باشد. همچنین شایان ذکر است که مرطوب کردن دست و صورت نوزاد با اسفنج هم باید حداقل ۲۴ ساعت بعد از تولد نوزاد انجام پذیرد و انجام زودهنگام آن باعث خشکی پوست نوزاد می‌شود.
بهترین زمان شستن نوزاد
بهترین زمان شستن نوزاد به شرایط و نیازهای او بستگی دارد، اما برخی اصول و نکات کلی می‌تواند به شما در انتخاب زمان مناسب کمک کند:
بعد از تغذیه نوزاد نباشد
شستن نوزاد بلافاصله پس از تغذیه ممکن است باعث ناراحتی او شود یا موجب استفراغ شود. بهتر است حدود 30 دقیقه تا یک ساعت پس از شیر خوردن صبر کنید تا معده نوزاد کمی آرام شود و سپس او را حمام کنید.
زمانی که نوزاد آرام و هوشیار است
بهتر است زمانی نوزاد را بشویید که در حالت هوشیاری و آرامش باشد. اگر نوزاد خسته یا گرسنه باشد، ممکن است در حمام بی‌قراری کند و تجربه‌ی ناخوشایندی برای او ایجاد شود. سعی کنید زمانی را انتخاب کنید که نوزاد از نظر روحی و جسمی در وضعیت خوبی باشد، مثلاً پس از یک چرت کوتاه.
قبل از خواب
حمام کردن می‌تواند به آرامش نوزاد کمک کند و احساس خواب‌آلودگی بیشتری به او بدهد. اگر نوزاد شما پس از حمام به‌راحتی آرام می‌شود، شستشو قبل از زمان خواب شبانه یا چرت روزانه گزینه‌ی خوبی است. این کار می‌تواند به ایجاد یک روال آرامش‌بخش برای خواب نوزاد کمک کند.
در روزهای گرم یا بعد از فعالیت زیاد
در روزهای گرم تابستان، زمانی که نوزاد عرق کرده یا در معرض گرما قرار گرفته، می‌توانید او را در فواصل کوتاه‌تری شستشو دهید. همچنین اگر نوزاد در طول روز فعال بوده و نیاز به تمیز شدن دارد، زمان خوبی برای حمام کردن اوست.
تناسب با برنامه روزانه والدین
زمان شستن نوزاد باید با برنامه روزانه شما نیز هماهنگ باشد. بهتر است زمانی را انتخاب کنید که شما آرام و بدون عجله هستید تا بتوانید با دقت و مراقبت نوزاد را بشویید. اگر شما خودتان خسته یا تحت فشار هستید، بهتر است زمانی دیگر برای شستشو انتخاب کنید.
مراحل حمام کردن نوزاد
برای اولین بار حمام کردن نوزادان لازم است خیلی آرام و با ملاحظه عمل کنید. مراحل حمام کردن نوزاد شامل موارد زیر است:
- لوازمی مثل صابون نوزاد، دو اسفنج حمام نوزاد، یک فنجان پلاستیکی و یک حوله آماده کنید.
- برای بعد از حمام، پوشک تمیز و لباس کودک را دم دستتان در اتاق بگذارید.
- مطمئن شوید که اتاق به قدر کافی گرم است تا کودک پس از حمام احساس سرما نکند.
- اگر حمام سرد است، آن را به قدر کافی گرم کنید.
- وان یا سینک را بین پنج تا هشت سانتی‌متر از آب گرم پر کنید.
- دمای آب لازم است برای پوست مچ دست شما گرم باشد، اما اصلاً داغ نباشد؛ حدود ۳۲ درجهٔ سانتیگراد یا چند درجه گرم‌تر مناسب است.
- اول نوزاد را به حمام ببرید و بعد لباس‌هایش را درآورید.
- اگر کودک شما همیشه در طول حمام گریه می‌کند، بگذارید در ابتدای حمام پوشکش را داشته باشد تا به او حس امنیت بدهد.
- ابتدا پای نوزاد و سپس بقیۀ بدن او را به تدریج وارد وان کنید.
- پشت سر و گردنش را به یکی از دست‌هایتان تکیه دهید و او را در وضعیت راحتی نگه دارید.
- در طول حمام به طور منظم با یک فنجان روی او آب بریزید تا احساس سردی نکند.
- اگر بخواهید می‌توانید نوزاد را فقط با آب بشویید.
- از صابون مخصوص نوزاد و به مقدار کم استفاده کنید.
- از صابون معمولی یا قوی هم استفاده نکنید، زیرا می‌تواند پوست کودک را خشک کند.
- از یک اسفنج نرم یا دست تمیزتان به آرامی برای شستن صورت و بدن نوزاد استفاده کنید.
- این کار را با ملایمت انجام دهید و نیازی به سابیدن یا استفادۀ زیاد از صابون نیست.
- می‌توانید با دست خود یا با یک لیف نرم نوزاد، از بالا به پایین، جلو و سپس پشتش را بشویید.
- با شستن پوست سر با یک لیف مرطوب یا آغشته به کمی شامپوی بچه شروع کنید.
- لیف را آبکشی کنید و از آن برای تمیز کردن چشم و صورت او استفاده کنید و این کار را با ملایمت انجام دهید.
- اگر در گوشه و کنار سوراخ‌های بینی یا چشم کودک مخاط خشک جمع شده است، ابتدا با لیف چند بار آن را خیلی آرام لمس کنید تا نرم شود و سپس آن را بردارید.
- برای اندام تناسلی کودک، یک شست‌وشوی معمولی کافی است.
- نوزاد را با ریختن فنجان‌های آب روی او و کشیدن یک لیف نرم تمیز روی بدنش، از سر تا پا آبکشی کنید.
- سپس با احتیاط زیاد، با یک دست گردن و سر و با دست دیگر باسن او را نگه دارید و او را از وان بیرون بیاورید.
- انگشتان خود را دور یک ران قرار دهید، احتیاط کنید، زیرا نوزادان وقتی مرطوب هستند به راحتی سُر می‌خورند.
- اگر نمی‌توانید، از یک بزرگسال دیگر بخواهید با یک حولۀ خشک، نوزاد را از شما بگیرد.
- نوزاد را در یک حولۀ کلاه‌دار بپیچید و خشک کنید.
- سپس پوشک و لباس نوزاد را بپوشانید.
- تمام شد، سر خوشبوی او را ببوسید و بغلش کنید.
اگر پوست کودکتان خشک است یا اگر ادرارسوخته شده، بهتر است از پزشکتان برای استفاده از یک لوسیون نوزاد مناسب مشورت بگیرید و بعد برای خرید اقدام کنید. همچنین اگر پوست او هنوز هم پوسته‌پوسته می‌شود، می‌توانید پس از حمام یک لوسیون مناسب نوزاد به بدن او بمالید و بعد لباسش را بپوشانید، اما بدانید که این عارضه معمولاً ناشی از خشکی پوست نیست، بلکه پوست‌های مرده‌ای است که به هر حال باید بریزد. اگر بخواهید می‌توانید کودک را فقط با آب حمام کنید، البته به شرطی که ناحیۀ زیر پوشک و چین‌های پوست را به خوبی تمیز کنید. صابون و شامپوهای قوی می‌تواند پوست کودک را خشک کند و ممکن است باعث ادرار سوختگی در نوزاد شود. اگر از صابون استفاده می‌کنید، یک صابون مخصوص نوزاد یا کودکان را انتخاب و خیلی هم کم از آن استفاده کنید.
